Að sá tortryggni og ala á óvild Þröstur Ólafsson skrifar 16. ágúst 2016 07:00 Ég þurfti tvö tilhlaup til að átta mig á því hvað séra Gunnlaugur Stefánsson var að fara með grein sinni í Fbl. 24.7. sl. Sennilega háði mér þar greindarskortur, því mér tókst ekki að finna kjarnann. Boðskapur klerksins var þó sennilega sá að ófrægja sérfræðinga úr Reykjavík, þeir væru vitleysingar en heimamenn „sem deila kjörum með gæsinni“ séu þeir einu sem mark sé takandi á. Vonandi meinar klerkur þó hvorki að „heimamenn“ séu grasbítar né að skotleyfi verði gefið á þá eins og gæsina. En boðskapurinn var ekki eingöngu að vara við þekkingu, heldur ekki síður að gjalda varhug við því sem kæmi frá Reykjavík. Ef orðkynngi og ritbrögð hefðu verið tilþrifameiri, gæti þessi lesning verið eftir Boris Johnson, enskan lýðskrumara, sem segir allt illt koma frá Brussel og það sem þaðan komi skaðlegt bull og rangsnúningur „skrifstofumanna“. Heimamenn viti alltaf betur. Presturinn lýkur predikun dagsins með því að láta þess ógetið í greinarlok, að skrifstofumaðurinn Orri Vigfússon úr Reykjavík sé sá einstaklingur sem, nestaður af stórskotaliði fremstu sérfræðinga á heimsvísu, hefur barist harðast og markvissast gegn áformum um laxeldi í sjó og bent á rannsóknir og reynslu máli sínu til stuðnings. En það fellur ekki að boðskap Gunnlaugs um fjandsamlegt reykvískt skrifstofuvald – eins og Boris lék sér með býrókratana í Brussel. Uppskriftin er sú sama. Alið er á fordómum gegn þekkingu og áhrifum frá Reykjavík. Því miður segir reynsla mín, að ofgnótt sé af báðum þessum bábiljum hérlendis. Engum er til góðs að bæta í þann sarp. Mikilvægasta framlag okkar Hafi ég skilið guðsmanninn rétt, þá vildi hann með predikun sinni draga dár að og gera lítið úr þeim sem hafa talað fyrir endurheimt votlendis, telur það vaðfugladekur. Hann virðist ekki átta sig á því að málið snýst um mun stærra og alvarlegra svið en vaðfugla, þótt mikilvægir séu. Endurheimt votlendis snýst um eitt mikilvægasta framlag okkar til að hamla gegn gróðurhúsaáhrifum, sem munu gera jörðina óbyggilega, ef ekki verður brugðist hratt við. Því miður hef ég ekki undir höndum neina rökstudda greinargerð „heimamanna“ af gagnsleysi þess að endurheimta votlendi og verð því að reiða mig á rannsóknir sérfræðinga, sem m.a. búa í Reykjavík. Niðurstaða þar á bæ segir okkur að engin ein aðgerð í loftslagsmálum hérlendis sé árangursríkari til að vinna gegn gróðurhúsaáhrifum en endurheimt votlendis. Þeir segja að framræstir skurðir séu mesta einstaka uppspretta útblásturs kolefnis hérlendis. Jörðin hefur í aldaraðir safnað kolefni í jarðveginn ekki hvað síst í mýrum. Með framræslu þeirra opnist fyrir uppgufun þess út í andrúmsloftið sem auki á gróðurhúsaáhrifin. „Heimamenn“ um allt land hafa verið röskir við að framræsa. Láta mun nærri að búið sé að framræsa um 24 þús. km í mýrlendi, þar af sé aðeins um 4.000 km vegna túnræktar. Og enn er framræst. Mest af þessu framræsta landi liggur ónotað, þornar smám saman upp og blæs burtu, rýrir gæði jarðvegsins og eykur gróðurhúsaáhrifin. Ríkið hefur frá upphafi og fram á síðustu ár greitt kostnaðinn af þessari atvinnubótavinnu í gegnum búvörusamninga. Aukum skógrækt Ýmislegt bendir til þess að þjóðin sé að vakna til vitundar um þau alvarlegu áhrif sem óbreyttur útblástur gróðurhúsaefna mun hafa á mannlíf á jörðinni. Halldór Laxness skrifaði fræga grein 1970 um þessa tilgangslausu og skaðlegu framræslu. Greinin heitir: Hernaðurinn gegn landinu. Nú er þörf á að gera átak til að endurheimta votlendið, svo við getum náð settum markmiðum í loftlagsmálum, bætt gróðurfar og aukið fuglalíf. Þar mun ríkið óhjákvæmilega þurfa að koma að. Sennilega væri það í anda hugsunarháttar séra Gunnlaugs, að þessi hernaður hafi verið skipulagður af skrifstofumönnum landbúnaðarkerfisins í Reykjavík. Svo öflug eru samtök þjóðanna orðin að erfitt verður fyrir einstakar þjóðir að smokra sér undan ábyrgð í þessu máli. Við Íslendingar höfum þar skyldum að gegna, bæði vegna þeirrar ábyrgðar sem við berum á útblæstri gróðurhúsalofttegunda hér á landi, en einnig vegna hins að afkoma okkar verður sífellt meira háð ferðamennsku sem sækist eftir blómlegri náttúru og fjölbreyttu dýralífi. Við höfum gengist undir ákveðin markmið með undirritun Parísarsamkomulagsins. Þeim verður trauðla náð nema með verulegu átaki í endurheimt votlendis og með aukinni skógrækt. Þannig erum við í þeirri öfundsverðu stöðu að geta áorkað miklu í loftlagsmálum á jákvæðan hátt sem um leið bætir gæði og fjölbreytni náttúru landsins og kallar á vinnufúsar hendur. Það eru forréttindi að geta leyst aðkallandi alvarleg vandamál með þeim hætti. Á báðum þessum sviðum munu „heimamenn“ gegna lykilhlutverki. Vilji er allt sem þarf. Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 16. ágúst 2016 Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun Þröstur Ólafsson Mest lesið Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson Skoðun Skoðun Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Sjá meira
Ég þurfti tvö tilhlaup til að átta mig á því hvað séra Gunnlaugur Stefánsson var að fara með grein sinni í Fbl. 24.7. sl. Sennilega háði mér þar greindarskortur, því mér tókst ekki að finna kjarnann. Boðskapur klerksins var þó sennilega sá að ófrægja sérfræðinga úr Reykjavík, þeir væru vitleysingar en heimamenn „sem deila kjörum með gæsinni“ séu þeir einu sem mark sé takandi á. Vonandi meinar klerkur þó hvorki að „heimamenn“ séu grasbítar né að skotleyfi verði gefið á þá eins og gæsina. En boðskapurinn var ekki eingöngu að vara við þekkingu, heldur ekki síður að gjalda varhug við því sem kæmi frá Reykjavík. Ef orðkynngi og ritbrögð hefðu verið tilþrifameiri, gæti þessi lesning verið eftir Boris Johnson, enskan lýðskrumara, sem segir allt illt koma frá Brussel og það sem þaðan komi skaðlegt bull og rangsnúningur „skrifstofumanna“. Heimamenn viti alltaf betur. Presturinn lýkur predikun dagsins með því að láta þess ógetið í greinarlok, að skrifstofumaðurinn Orri Vigfússon úr Reykjavík sé sá einstaklingur sem, nestaður af stórskotaliði fremstu sérfræðinga á heimsvísu, hefur barist harðast og markvissast gegn áformum um laxeldi í sjó og bent á rannsóknir og reynslu máli sínu til stuðnings. En það fellur ekki að boðskap Gunnlaugs um fjandsamlegt reykvískt skrifstofuvald – eins og Boris lék sér með býrókratana í Brussel. Uppskriftin er sú sama. Alið er á fordómum gegn þekkingu og áhrifum frá Reykjavík. Því miður segir reynsla mín, að ofgnótt sé af báðum þessum bábiljum hérlendis. Engum er til góðs að bæta í þann sarp. Mikilvægasta framlag okkar Hafi ég skilið guðsmanninn rétt, þá vildi hann með predikun sinni draga dár að og gera lítið úr þeim sem hafa talað fyrir endurheimt votlendis, telur það vaðfugladekur. Hann virðist ekki átta sig á því að málið snýst um mun stærra og alvarlegra svið en vaðfugla, þótt mikilvægir séu. Endurheimt votlendis snýst um eitt mikilvægasta framlag okkar til að hamla gegn gróðurhúsaáhrifum, sem munu gera jörðina óbyggilega, ef ekki verður brugðist hratt við. Því miður hef ég ekki undir höndum neina rökstudda greinargerð „heimamanna“ af gagnsleysi þess að endurheimta votlendi og verð því að reiða mig á rannsóknir sérfræðinga, sem m.a. búa í Reykjavík. Niðurstaða þar á bæ segir okkur að engin ein aðgerð í loftslagsmálum hérlendis sé árangursríkari til að vinna gegn gróðurhúsaáhrifum en endurheimt votlendis. Þeir segja að framræstir skurðir séu mesta einstaka uppspretta útblásturs kolefnis hérlendis. Jörðin hefur í aldaraðir safnað kolefni í jarðveginn ekki hvað síst í mýrum. Með framræslu þeirra opnist fyrir uppgufun þess út í andrúmsloftið sem auki á gróðurhúsaáhrifin. „Heimamenn“ um allt land hafa verið röskir við að framræsa. Láta mun nærri að búið sé að framræsa um 24 þús. km í mýrlendi, þar af sé aðeins um 4.000 km vegna túnræktar. Og enn er framræst. Mest af þessu framræsta landi liggur ónotað, þornar smám saman upp og blæs burtu, rýrir gæði jarðvegsins og eykur gróðurhúsaáhrifin. Ríkið hefur frá upphafi og fram á síðustu ár greitt kostnaðinn af þessari atvinnubótavinnu í gegnum búvörusamninga. Aukum skógrækt Ýmislegt bendir til þess að þjóðin sé að vakna til vitundar um þau alvarlegu áhrif sem óbreyttur útblástur gróðurhúsaefna mun hafa á mannlíf á jörðinni. Halldór Laxness skrifaði fræga grein 1970 um þessa tilgangslausu og skaðlegu framræslu. Greinin heitir: Hernaðurinn gegn landinu. Nú er þörf á að gera átak til að endurheimta votlendið, svo við getum náð settum markmiðum í loftlagsmálum, bætt gróðurfar og aukið fuglalíf. Þar mun ríkið óhjákvæmilega þurfa að koma að. Sennilega væri það í anda hugsunarháttar séra Gunnlaugs, að þessi hernaður hafi verið skipulagður af skrifstofumönnum landbúnaðarkerfisins í Reykjavík. Svo öflug eru samtök þjóðanna orðin að erfitt verður fyrir einstakar þjóðir að smokra sér undan ábyrgð í þessu máli. Við Íslendingar höfum þar skyldum að gegna, bæði vegna þeirrar ábyrgðar sem við berum á útblæstri gróðurhúsalofttegunda hér á landi, en einnig vegna hins að afkoma okkar verður sífellt meira háð ferðamennsku sem sækist eftir blómlegri náttúru og fjölbreyttu dýralífi. Við höfum gengist undir ákveðin markmið með undirritun Parísarsamkomulagsins. Þeim verður trauðla náð nema með verulegu átaki í endurheimt votlendis og með aukinni skógrækt. Þannig erum við í þeirri öfundsverðu stöðu að geta áorkað miklu í loftlagsmálum á jákvæðan hátt sem um leið bætir gæði og fjölbreytni náttúru landsins og kallar á vinnufúsar hendur. Það eru forréttindi að geta leyst aðkallandi alvarleg vandamál með þeim hætti. Á báðum þessum sviðum munu „heimamenn“ gegna lykilhlutverki. Vilji er allt sem þarf. Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 16. ágúst 2016
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun