Berggangurinn 4 kílómetrar á hæð Svavar Hávarðsson skrifar 22. ágúst 2014 14:19 Mælingar vísindamanna sýna að 25 kílómetra langur berggangur hefur myndast undir Dyngjujökli þar sem kvikan úr kvikuhólfinu undir Bárðarbungu er að troða sér í gegn. Berggangurinn er allt að fjórir kílómetrar á hæð, en hins vegar ekki nema um einn metri á breidd. Aflögunarmælingar (GPS) og gögn frá jarðskjálftamælum hafa dregið upp mynd af þeim átökum sem eiga sér stað neðanjarðar undir Bárðarbungu og Dyngjujökli, en upplýsingarnar komu fram eftir fund vísindaráðs Almannavarna í gær. Berggangur, 25 kílómetrar að lengd, hefur myndast undir jöklinum á fimm til 10 kílómetra dýpi. Mælingar í gær sýndu að norðausturendi berggangsins er að víkka, en gangurinn hafði þá lítið lengst undanfarinn sólarhring. Þrír jarðskjálftar mældust hins vegar í öskju Bárðarbungu í gær sem allir voru þrjú til fjögur stig að styrk. Er sú kenning uppi að þessir hörðu skjálftar, sem eru á mun minna dýpi en þeir sem mælast undir Dyngjujökli, stafi af því að þegar kvikan flæðir úr kvikuhólfinu undir eldfjallinu þá sígur askjan og veldur stórum jarðskjálftum. Erfitt er fyrir leikmenn að ímynda sér þá krafta sem hafa valdið þúsundum jarðskjálfta undir og við Vatnajökul síðan á laugardag. Magnús Tumi Guðmundsson, prófessor í jarðeðlisfræði, útskýrir að eitthvað verði undan að láta þegar allt að 100 milljónir rúmmetra af kviku þröngva sér út úr kvikuhólfi Bárðarbungu. „Við vitum að berggangurinn er 25 kílómetrar á lengd og miðað við þetta magn kviku þá þarf berggangurinn ekki að vera breiðari en einn metri eða svo, en hann er um fjórir kílómetrar á hæðina, og er á sex til tíu kílómetra dýpi. Ég set þetta fram án ábyrgðar en þetta ætti að gefa fólki glögga mynd af því hvað gæti verið þarna á ferðinni,“ segir Magnús Tumi en þetta skýrir dýpið sem jarðskjálftavirknin er á. Eins kom fram í gær að skjálftavirknin í Bárðarbungu sýnir engin merki um að það dragi úr umbrotunum, en því til viðbótar að ekkert bendir til þess að virknin sé að færast nær yfirborði.Ekkert einsdæmi Þótt hræringarnar í Vatnajökli nú séu stór viðburður, þá er hann fjarri því að vera einstakur hvað varðar virkni eða tímalengd. Magnús Tumi rifjar upp að ekki þarf að fara lengra aftur en til áranna sem Kröflueldar voru uppi. Ágætt sé að horfa til þeirra nú í þessu samhengi. Fyrsta jarðskjálftahrinan við upphaf Kröfluelda stóð yfir frá desember 1975 fram í mars 1976, og þá var óróinn bæði stöðugur og mikill og fannst hann víða um land. Þessu fylgdi smá spýja, eldgos á stuttri sprungu og var lokið innan tveggja sólarhringa. Hins vegar hélt skjálftavirknin áfram og var mikil og olli fólki óþægindum. Eins og þekkt er reið Kópaskersskjálftinn yfir 13. janúar 1976 og var hluti þessarar ókyrrðar. Land seig um tvo metra við Kröflu á þessum tíma. Þetta var stærsta jarðskjálftahrinan í Kröflueldum, en aðeins fylgdi henni lítið gos. „Þarna var á ferðinni jafn mikið af kviku eða meira, heldur en núna. Svona mikil kvika á ferðinni er ekkert endilega ávísun á að það verði eldgos, hvað þá stórt eldgos. Mikið af þessari kviku á ekki eftir að koma upp þó að gjósi. Hvort við erum að sjá atburðarás sem á eftir að standa í nokkur ár eða einfaldlega klárast núna og bæri ekki á sér næstu ár eða áratugi, það vitum við ekkert um,“ segir Magnús Tumi. Hann nefnir til viðbótar að vikur liðu með stöðugum jarðskjálfum áður en gaus á Fimmvörðuhálsi, og síðar í Eyjafjallajökli.SIF Flogið var yfir svæðið við Bárðarbungu á flugvél Landhelgisgæslunnar, TF-SIF, á miðvikudag, en hún er búin sértækum búnaði til rannsókna og eftirlits með breytingum á jöklinum, og vöktunar á flóðum. Hins vegar var vélin kölluð til landsins frá verkefnum á Miðjarðarhafi nokkru eftir að óróinn hófst. Magnús Tumi segir að engar upplýsingar hafi tapast þótt vélin hafi verið fjarverandi fyrstu dagana, en að sama skapi gríðarlega mikilvægt að hún sé til staðar ef umbrotin verða til þess að gos hefst í jöklinum. Bárðarbunga Mest lesið Allt of margir með hugann annars staðar í umferðinni Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Hætta sem sáttasemjarar í deilu Ísraela og Hamas Fréttir Óeirðir í Valensía og kallað eftir afsögn ráðamanna Erlent Missti stjórn á bílnum þegar klæðingin umvafði dekkin Innlent Baráttan hafin á TikTok: Traktor í skeifunni, kaldar kveðjur og endurkoma Innlent Ætlar 1750 kílómetra á þrektækjum á einni viku í minningu vina Innlent Yazan og fjölskylda leita að nýju húsnæði Innlent Bjartsýn eftir fund í Virginíu vegna Söndru sem afplánar 37 ára dóm Innlent Lögreglan bannaði bjór á B5 Innlent Fleiri fréttir Allt of margir með hugann annars staðar í umferðinni Ætlar 1750 kílómetra á þrektækjum á einni viku í minningu vina Baráttan hafin á TikTok: Traktor í skeifunni, kaldar kveðjur og endurkoma Engin miðlæg skráning slysa í ferðaþjónustu Yazan og fjölskylda leita að nýju húsnæði Úrbætur í kjölfar slyss á Breiðamerkurjökli og vikulöng þrekraun Grunaður um sölu fíkniefna og brot á útlendingalögum Missti stjórn á bílnum þegar klæðingin umvafði dekkin Lögreglan bannaði bjór á B5 Leikskólastarfsmenn í Hafnarfirði greiða atkvæði um verkfall Um 60 kennarar hjá Fræðsluneti Suðurlands Bein útsending: Sigmundur kynnir innihaldið Öryrkjar fá 1,7 skattfrjálsa milljarða Ætla ekki að slíta viðræðum Engin ákvörðun um hvalveiðar og maurasýrumengun á Bíldudal Kallar eftir sams konar úrræði og Breivik og árásarmaður hennar sæta Bjartsýn eftir fund í Virginíu vegna Söndru sem afplánar 37 ára dóm Helmingi þætti óeðlilegt ef Bjarni gæfi út hvalveiðileyfi Þúsund lítrar af sýru láku á Bíldudal Ríkisstjórnin bjó sjálf til flóttamannavandamál Tveir handteknir eftir hópslagsmál Mansalsmál Gríska hússins: Vann sjö daga í viku hverri og svaf í kjallaranum Sakar Snorra um að tendra bál fordóma Nýju húsnæði Myndlistaskólans lokað Ísland meðal Evrópulanda þar sem lyfjatengd andlát eru hlutfallslega flest Nánast engin læknisþjónusta ef til verkfalls kemur Mikill eldur í iðnaðarhúsnæði á Akureyri Lyfjatengd andlát, rauð Bandaríki og glimmerveisla í Eldborg Tóku fyrstu skóflustunguna að nýjum skóla Óvíst hvort umsókn um hvalveiðileyfi verði afgreidd fyrir kosningar Sjá meira
Mælingar vísindamanna sýna að 25 kílómetra langur berggangur hefur myndast undir Dyngjujökli þar sem kvikan úr kvikuhólfinu undir Bárðarbungu er að troða sér í gegn. Berggangurinn er allt að fjórir kílómetrar á hæð, en hins vegar ekki nema um einn metri á breidd. Aflögunarmælingar (GPS) og gögn frá jarðskjálftamælum hafa dregið upp mynd af þeim átökum sem eiga sér stað neðanjarðar undir Bárðarbungu og Dyngjujökli, en upplýsingarnar komu fram eftir fund vísindaráðs Almannavarna í gær. Berggangur, 25 kílómetrar að lengd, hefur myndast undir jöklinum á fimm til 10 kílómetra dýpi. Mælingar í gær sýndu að norðausturendi berggangsins er að víkka, en gangurinn hafði þá lítið lengst undanfarinn sólarhring. Þrír jarðskjálftar mældust hins vegar í öskju Bárðarbungu í gær sem allir voru þrjú til fjögur stig að styrk. Er sú kenning uppi að þessir hörðu skjálftar, sem eru á mun minna dýpi en þeir sem mælast undir Dyngjujökli, stafi af því að þegar kvikan flæðir úr kvikuhólfinu undir eldfjallinu þá sígur askjan og veldur stórum jarðskjálftum. Erfitt er fyrir leikmenn að ímynda sér þá krafta sem hafa valdið þúsundum jarðskjálfta undir og við Vatnajökul síðan á laugardag. Magnús Tumi Guðmundsson, prófessor í jarðeðlisfræði, útskýrir að eitthvað verði undan að láta þegar allt að 100 milljónir rúmmetra af kviku þröngva sér út úr kvikuhólfi Bárðarbungu. „Við vitum að berggangurinn er 25 kílómetrar á lengd og miðað við þetta magn kviku þá þarf berggangurinn ekki að vera breiðari en einn metri eða svo, en hann er um fjórir kílómetrar á hæðina, og er á sex til tíu kílómetra dýpi. Ég set þetta fram án ábyrgðar en þetta ætti að gefa fólki glögga mynd af því hvað gæti verið þarna á ferðinni,“ segir Magnús Tumi en þetta skýrir dýpið sem jarðskjálftavirknin er á. Eins kom fram í gær að skjálftavirknin í Bárðarbungu sýnir engin merki um að það dragi úr umbrotunum, en því til viðbótar að ekkert bendir til þess að virknin sé að færast nær yfirborði.Ekkert einsdæmi Þótt hræringarnar í Vatnajökli nú séu stór viðburður, þá er hann fjarri því að vera einstakur hvað varðar virkni eða tímalengd. Magnús Tumi rifjar upp að ekki þarf að fara lengra aftur en til áranna sem Kröflueldar voru uppi. Ágætt sé að horfa til þeirra nú í þessu samhengi. Fyrsta jarðskjálftahrinan við upphaf Kröfluelda stóð yfir frá desember 1975 fram í mars 1976, og þá var óróinn bæði stöðugur og mikill og fannst hann víða um land. Þessu fylgdi smá spýja, eldgos á stuttri sprungu og var lokið innan tveggja sólarhringa. Hins vegar hélt skjálftavirknin áfram og var mikil og olli fólki óþægindum. Eins og þekkt er reið Kópaskersskjálftinn yfir 13. janúar 1976 og var hluti þessarar ókyrrðar. Land seig um tvo metra við Kröflu á þessum tíma. Þetta var stærsta jarðskjálftahrinan í Kröflueldum, en aðeins fylgdi henni lítið gos. „Þarna var á ferðinni jafn mikið af kviku eða meira, heldur en núna. Svona mikil kvika á ferðinni er ekkert endilega ávísun á að það verði eldgos, hvað þá stórt eldgos. Mikið af þessari kviku á ekki eftir að koma upp þó að gjósi. Hvort við erum að sjá atburðarás sem á eftir að standa í nokkur ár eða einfaldlega klárast núna og bæri ekki á sér næstu ár eða áratugi, það vitum við ekkert um,“ segir Magnús Tumi. Hann nefnir til viðbótar að vikur liðu með stöðugum jarðskjálfum áður en gaus á Fimmvörðuhálsi, og síðar í Eyjafjallajökli.SIF Flogið var yfir svæðið við Bárðarbungu á flugvél Landhelgisgæslunnar, TF-SIF, á miðvikudag, en hún er búin sértækum búnaði til rannsókna og eftirlits með breytingum á jöklinum, og vöktunar á flóðum. Hins vegar var vélin kölluð til landsins frá verkefnum á Miðjarðarhafi nokkru eftir að óróinn hófst. Magnús Tumi segir að engar upplýsingar hafi tapast þótt vélin hafi verið fjarverandi fyrstu dagana, en að sama skapi gríðarlega mikilvægt að hún sé til staðar ef umbrotin verða til þess að gos hefst í jöklinum.
Bárðarbunga Mest lesið Allt of margir með hugann annars staðar í umferðinni Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Hætta sem sáttasemjarar í deilu Ísraela og Hamas Fréttir Óeirðir í Valensía og kallað eftir afsögn ráðamanna Erlent Missti stjórn á bílnum þegar klæðingin umvafði dekkin Innlent Baráttan hafin á TikTok: Traktor í skeifunni, kaldar kveðjur og endurkoma Innlent Ætlar 1750 kílómetra á þrektækjum á einni viku í minningu vina Innlent Yazan og fjölskylda leita að nýju húsnæði Innlent Bjartsýn eftir fund í Virginíu vegna Söndru sem afplánar 37 ára dóm Innlent Lögreglan bannaði bjór á B5 Innlent Fleiri fréttir Allt of margir með hugann annars staðar í umferðinni Ætlar 1750 kílómetra á þrektækjum á einni viku í minningu vina Baráttan hafin á TikTok: Traktor í skeifunni, kaldar kveðjur og endurkoma Engin miðlæg skráning slysa í ferðaþjónustu Yazan og fjölskylda leita að nýju húsnæði Úrbætur í kjölfar slyss á Breiðamerkurjökli og vikulöng þrekraun Grunaður um sölu fíkniefna og brot á útlendingalögum Missti stjórn á bílnum þegar klæðingin umvafði dekkin Lögreglan bannaði bjór á B5 Leikskólastarfsmenn í Hafnarfirði greiða atkvæði um verkfall Um 60 kennarar hjá Fræðsluneti Suðurlands Bein útsending: Sigmundur kynnir innihaldið Öryrkjar fá 1,7 skattfrjálsa milljarða Ætla ekki að slíta viðræðum Engin ákvörðun um hvalveiðar og maurasýrumengun á Bíldudal Kallar eftir sams konar úrræði og Breivik og árásarmaður hennar sæta Bjartsýn eftir fund í Virginíu vegna Söndru sem afplánar 37 ára dóm Helmingi þætti óeðlilegt ef Bjarni gæfi út hvalveiðileyfi Þúsund lítrar af sýru láku á Bíldudal Ríkisstjórnin bjó sjálf til flóttamannavandamál Tveir handteknir eftir hópslagsmál Mansalsmál Gríska hússins: Vann sjö daga í viku hverri og svaf í kjallaranum Sakar Snorra um að tendra bál fordóma Nýju húsnæði Myndlistaskólans lokað Ísland meðal Evrópulanda þar sem lyfjatengd andlát eru hlutfallslega flest Nánast engin læknisþjónusta ef til verkfalls kemur Mikill eldur í iðnaðarhúsnæði á Akureyri Lyfjatengd andlát, rauð Bandaríki og glimmerveisla í Eldborg Tóku fyrstu skóflustunguna að nýjum skóla Óvíst hvort umsókn um hvalveiðileyfi verði afgreidd fyrir kosningar Sjá meira