Góð ávöxtun ríkisskuldabréfa síðasta áratuginn Agnar Tómas Möller skrifar 9. janúar 2012 16:00 Stundum mætti halda af umræðunni að þegar bankarnir féllu hafi allir fjármagnseigendur orðið fyrir þungum höggum. Vissulega töpuðu eigendur innlendra hlutabréfa og fyrirtækjaskuldabréfa mestu, sem og skuldabréfaeigendur bankanna á meðan innlánseigendur nutu þeirrar gæfu að vera komið í öruggt skjól af stjórnvöldum með tilstilli neyðarlaganna. Þeir sem höfðu hins vegar forðað sér í mjúkan faðm ríkistryggðra skuldabréfa, einkum verðtryggðra, ávöxtuðu fé sitt mjög vel og hafa gert svo á hverju ári síðan til dagsins í dag. Eftirfarandi tafla sýnir árlega ávöxtun verðtryggðra og óverðtryggðra ríkis- og íbúðabréfa frá árinu 2000 eins og hún er reiknuð samkvæmt Skuldabréfavísitölu GAMMA (raunávöxtun hér reiknuð sem nafnávöxtun að frádreginni verðbólgu viðkomandi árs).ÁrHeildarvísitalaVerðtryggðÓverðtryggðVerðbólgaRaunávöxtun vísitölu2000-2,06%-2,36%4,55%4,18%-5,99%200117,64%17,82%15,10%8,61%8,31%200213,36%13,30%15,21%2,00%11,14%200313,45%14,39%5,90%2,72%10,45%200414,34%15,18%8,41%3,91%10,04%20051,67%1,00%6,48%4,14%-2,37%20067,98%8,55%4,11%6,95%0,96%20072,23%1,65%5,98%5,86%-3,43%200834,28%38,30%11,86%18,13%13,67%200917,11%17,67%18,70%7,51%8,93%201014,16%12,30%18,67%2,46%11,42%201112,91%17,84%1,45%5,26%7,27%Þróun Skuldabréfavísitölu GAMMA, ásamt verðtryggðum og óverðtryggðum undirvísitölum. Smellið á myndina til að sjá hana stærri.Myndin hér til hliðar sýnir jafnframt þróun Skuldabréfavísitölu GAMMA, ásamt verðtryggðum og óverðtryggðum undirvísitölum, frá árinu 2000. Helstu niðurstöður eru:Raunávöxtun verðtryggðra skuldabréf er að meðaltali 13,2% á ári frá og með árinu 2008Á sama tíma er raunávöxtun skuldabréfavísitölunnar (bæði verðtryggð og óverðtryggð) 11,3% að meðaltali á ári.Meðal raunávöxtun skuldabréfavísitölunnar á ári frá árinu 2000 til og með 2007 er 3,8%.Uppsöfnuð raunávöxtun skuldabréfavísitölunnar frá árinu 2000 til 2011 er 94% (nafnávöxtun 288%). Það er því sama hvort horft er fyrir hrun eða eftir, á uppgangs- eða niðursveiflutímum, raunávöxtun ríkistryggðra skuldabréfa hefur verið mjög góð síðasta áratuginn. Raunar mætti segja það sama um þá sem hafa ávaxtað fé sitt á bankabók (þá þarf að miða við bundna innlánsreikninga), raunávöxtun innlána var um 2,4% að meðaltali frá 2000 fram að bankahruni en heil 3,0% frá bankahruni til dagsins í dag (miðað er við meðaltal veðláns- og innistæðuvaxta Seðlabankans). Það má því heita með ólíkindum að á mesta niðursveiflutímabili íslenskrar nútíma hagsögu hafi raunstýrivextir verið hærri en á mesta uppgangstímabili á sama tíma! Það er hins vegar spurning hvort það hafi ekki verið óheppilegt fyrir ríkissjóð Íslands sem fjármagnaði á sama tíma hátt á þriðja hundrað milljarða í löngum ríkisskuldabréfum á mjög háum vöxtum en að sama skapi þeim mun heppilegra fyrir kaupendur skuldabréfanna. Íslensk peningastefna hefur því séð til þess að varkárir íslenskir fjármagnseigendur hafa haft það ákaflega gott frá árþúsundamótum og í raun enn betur áratuginn þar á undan, væri það skoðað, á sama tíma og áhættusæknari fjárfestar hafa fengið slæma skelli. Líklega þykir mörgum góð ávöxtun skuldabréfa á árunum 2008-2011 vera vísbending um að árið 2012 gæti valdið skuldabréfaeigendum vonbrigðum. Þótt leitni að meðaltali (í ávöxtunarkröfu) sé líklega almennt sterk hjá ríkisskuldabréfum þá ber að hafa í huga að „bolamarkaðir" í skuldabréfum geta teygt sig yfir lengri tíma en menn búast oft við. Til dæmis hefur lækkun ávöxtunarkröfu á löngum bandarískum ríkisskuldabréfum verið nær samfelld frá miðjum níunda áratugnum (80's) og skilað gríðarlegri ávöxtun yfir sama tímabil. Þeir þættir sem munu styðja við skuldabréfamarkaðinn árið 2012 eru einkum: - Hrein útgáfa Lánasýslunnar á ríkisbréfum dregst saman um 50 milljarða á milli ára. - Útgáfuáætlun Íbúðalánsjóðs er ákaflega bjartsýn í ljósi þess hve sjóðurinn er ósamkeppnishæfur á lánamarkaði auk þess sem lántakar sjóðsins hafa mikinn hvata í að greiða upp lán hjá sjóðnum í núverandi vaxtaumhverfi. - Búist er við því að „óbreyttu" muni Seðlabankinn ekki auka aðhald peningastefnunnar gegnum stýrivexti fyrr en á seinni hluta árs 2012, sem veitir lengri óverðtryggðum skuldabréfum stuðning í ljósi mikils vaxtamunar á milli styttri og lengri bréfa. Þeir þættir sem gætu orðið neikvæðir fyrir markaðinn árið 2012 eru hins vegar einkum: - Verðbólguhorfur hafa versnað nokkuð undanfarið; skattahækkanir hafa verið meiri og gjaldskrárhækkanir víðtækari en búist hafði verið við, auk þess sem bensín og olíur hafa hækkað umtalsvert undanfarið. - Mælst hefur nýlega sterkari hagvöxtur en búist hafði verið við, ásamt nokkuð kröftugri einkaneyslu og teikna um að atvinnuvegafjárfesting hafi vaxið umtalsvert á árinu. Útflutningsgreinum (þ.m.t. ferðaþjónustu) virðist vegna mjög vel og margt gefur til kynna að viðsnúningur hagkerfisins sé lengra kominn en margir hafa viljað af láta. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Agnar Tómas Möller Mest lesið Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson Skoðun Pabbar, mömmur, afar, ömmur Jón Pétur Zimsen Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson Skoðun Þar sem gervigreind er raunverulega að breyta öllu Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson Skoðun Hefur vanfjármögnun sveitarfélaga áhrif á byggingarkostnað? Jón Ingi Hákonarson Skoðun Vellíðan í vinnu Ingrid Kuhlman Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir Skoðun Fjórði hver vinnur í verslun og þjónustu Benedikt S. Benediktsson Skoðun Skoðun Skoðun Sótt að réttindum kvenna — núna Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson skrifar Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson skrifar Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Fjórði hver vinnur í verslun og þjónustu Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar Skoðun Pabbar, mömmur, afar, ömmur Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Vellíðan í vinnu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Hefur vanfjármögnun sveitarfélaga áhrif á byggingarkostnað? Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Þar sem gervigreind er raunverulega að breyta öllu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego skrifar Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir skrifar Skoðun Þorgerður og erlendu dómstólarnir Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Sjá meira
Stundum mætti halda af umræðunni að þegar bankarnir féllu hafi allir fjármagnseigendur orðið fyrir þungum höggum. Vissulega töpuðu eigendur innlendra hlutabréfa og fyrirtækjaskuldabréfa mestu, sem og skuldabréfaeigendur bankanna á meðan innlánseigendur nutu þeirrar gæfu að vera komið í öruggt skjól af stjórnvöldum með tilstilli neyðarlaganna. Þeir sem höfðu hins vegar forðað sér í mjúkan faðm ríkistryggðra skuldabréfa, einkum verðtryggðra, ávöxtuðu fé sitt mjög vel og hafa gert svo á hverju ári síðan til dagsins í dag. Eftirfarandi tafla sýnir árlega ávöxtun verðtryggðra og óverðtryggðra ríkis- og íbúðabréfa frá árinu 2000 eins og hún er reiknuð samkvæmt Skuldabréfavísitölu GAMMA (raunávöxtun hér reiknuð sem nafnávöxtun að frádreginni verðbólgu viðkomandi árs).ÁrHeildarvísitalaVerðtryggðÓverðtryggðVerðbólgaRaunávöxtun vísitölu2000-2,06%-2,36%4,55%4,18%-5,99%200117,64%17,82%15,10%8,61%8,31%200213,36%13,30%15,21%2,00%11,14%200313,45%14,39%5,90%2,72%10,45%200414,34%15,18%8,41%3,91%10,04%20051,67%1,00%6,48%4,14%-2,37%20067,98%8,55%4,11%6,95%0,96%20072,23%1,65%5,98%5,86%-3,43%200834,28%38,30%11,86%18,13%13,67%200917,11%17,67%18,70%7,51%8,93%201014,16%12,30%18,67%2,46%11,42%201112,91%17,84%1,45%5,26%7,27%Þróun Skuldabréfavísitölu GAMMA, ásamt verðtryggðum og óverðtryggðum undirvísitölum. Smellið á myndina til að sjá hana stærri.Myndin hér til hliðar sýnir jafnframt þróun Skuldabréfavísitölu GAMMA, ásamt verðtryggðum og óverðtryggðum undirvísitölum, frá árinu 2000. Helstu niðurstöður eru:Raunávöxtun verðtryggðra skuldabréf er að meðaltali 13,2% á ári frá og með árinu 2008Á sama tíma er raunávöxtun skuldabréfavísitölunnar (bæði verðtryggð og óverðtryggð) 11,3% að meðaltali á ári.Meðal raunávöxtun skuldabréfavísitölunnar á ári frá árinu 2000 til og með 2007 er 3,8%.Uppsöfnuð raunávöxtun skuldabréfavísitölunnar frá árinu 2000 til 2011 er 94% (nafnávöxtun 288%). Það er því sama hvort horft er fyrir hrun eða eftir, á uppgangs- eða niðursveiflutímum, raunávöxtun ríkistryggðra skuldabréfa hefur verið mjög góð síðasta áratuginn. Raunar mætti segja það sama um þá sem hafa ávaxtað fé sitt á bankabók (þá þarf að miða við bundna innlánsreikninga), raunávöxtun innlána var um 2,4% að meðaltali frá 2000 fram að bankahruni en heil 3,0% frá bankahruni til dagsins í dag (miðað er við meðaltal veðláns- og innistæðuvaxta Seðlabankans). Það má því heita með ólíkindum að á mesta niðursveiflutímabili íslenskrar nútíma hagsögu hafi raunstýrivextir verið hærri en á mesta uppgangstímabili á sama tíma! Það er hins vegar spurning hvort það hafi ekki verið óheppilegt fyrir ríkissjóð Íslands sem fjármagnaði á sama tíma hátt á þriðja hundrað milljarða í löngum ríkisskuldabréfum á mjög háum vöxtum en að sama skapi þeim mun heppilegra fyrir kaupendur skuldabréfanna. Íslensk peningastefna hefur því séð til þess að varkárir íslenskir fjármagnseigendur hafa haft það ákaflega gott frá árþúsundamótum og í raun enn betur áratuginn þar á undan, væri það skoðað, á sama tíma og áhættusæknari fjárfestar hafa fengið slæma skelli. Líklega þykir mörgum góð ávöxtun skuldabréfa á árunum 2008-2011 vera vísbending um að árið 2012 gæti valdið skuldabréfaeigendum vonbrigðum. Þótt leitni að meðaltali (í ávöxtunarkröfu) sé líklega almennt sterk hjá ríkisskuldabréfum þá ber að hafa í huga að „bolamarkaðir" í skuldabréfum geta teygt sig yfir lengri tíma en menn búast oft við. Til dæmis hefur lækkun ávöxtunarkröfu á löngum bandarískum ríkisskuldabréfum verið nær samfelld frá miðjum níunda áratugnum (80's) og skilað gríðarlegri ávöxtun yfir sama tímabil. Þeir þættir sem munu styðja við skuldabréfamarkaðinn árið 2012 eru einkum: - Hrein útgáfa Lánasýslunnar á ríkisbréfum dregst saman um 50 milljarða á milli ára. - Útgáfuáætlun Íbúðalánsjóðs er ákaflega bjartsýn í ljósi þess hve sjóðurinn er ósamkeppnishæfur á lánamarkaði auk þess sem lántakar sjóðsins hafa mikinn hvata í að greiða upp lán hjá sjóðnum í núverandi vaxtaumhverfi. - Búist er við því að „óbreyttu" muni Seðlabankinn ekki auka aðhald peningastefnunnar gegnum stýrivexti fyrr en á seinni hluta árs 2012, sem veitir lengri óverðtryggðum skuldabréfum stuðning í ljósi mikils vaxtamunar á milli styttri og lengri bréfa. Þeir þættir sem gætu orðið neikvæðir fyrir markaðinn árið 2012 eru hins vegar einkum: - Verðbólguhorfur hafa versnað nokkuð undanfarið; skattahækkanir hafa verið meiri og gjaldskrárhækkanir víðtækari en búist hafði verið við, auk þess sem bensín og olíur hafa hækkað umtalsvert undanfarið. - Mælst hefur nýlega sterkari hagvöxtur en búist hafði verið við, ásamt nokkuð kröftugri einkaneyslu og teikna um að atvinnuvegafjárfesting hafi vaxið umtalsvert á árinu. Útflutningsgreinum (þ.m.t. ferðaþjónustu) virðist vegna mjög vel og margt gefur til kynna að viðsnúningur hagkerfisins sé lengra kominn en margir hafa viljað af láta.
Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar
Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar
Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar
Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir Skoðun