Ógnarstjórn að enda komin 26. febrúar 2011 15:00 Aðalmaðurinn á staðnum Á sameiginlegum leiðtogafundi Arababandalagsins og Afríkuríkja í haust, fáeinum mánuðum áður en mótmælabylgjan skall á. Gaddafí leggur þarna hendur á axlir forsetanna Ali Abdullah Saleh, sem nú á í vök að verjast í Jemen, og Hosni Mubarak, sem hrökklaðist frá völdum í Egyptalandi fyrir skemmstu.nordicphotos/AFP Lífverðirnir Meðan Gaddafí skoðaði sig um í listasafninu Louvre í París fyrir fáum árum beið lífvarðasveit hans átekta.nordicphotos/AFP Við getum varist hverri árás og við munum, ef þörf krefur, útvega þjóðinni vopn,“ sagði Múammar Gaddafí á Græna torginu í Trípolí í gær, hvergi banginn og fékk að launum hávær fagnaðaróp stuðningsmanna sinna. Þó virðist fátt geta komið í veg fyrir að Gaddafí hrökklist frá völdum á allra næstu dögum. Uppreisnarmenn hafa verið að sækja að höfuðborginni, en liðsmenn Gaddafís fara þar um með vopnum, skjóta á fólk og handtaka. SkrautlegurÍ tjaldi Gaddafís Mubarak Egyptalandsforseti í tjaldinu góða meðan allt lék í lyndi hjá þeim báðum. nordicphotos/AFPGaddafí verður að teljast með undarlegri einræðisherrum nútímans, og hefur þó vart verið skortur á undarlegheitum í fari þeirra ógnarstjóra sem þann hóp hafa skipað. Hann er jafnan skrautlega til fara, klæðist litríkum fötum og berst mikið á. Á ferðum til útlanda hefur hann jafnan með sér fjölmennt fylgdarlið og tjald eitt mikið, sem hann gistir í frekar en að fara á hótel eins og aðrir þjóðhöfðingjar. Einkahjúkrunarkona hans, Galína Kolotnítska frá Úkraínu, er jafnan meðal förunauta hans og sömuleiðis fögur sveit kvenkyns lífvarða, sem vakið hefur athygli og umtal. Sagt er að hann velji þær sjálfur og ófrávíkjanleg krafa sé að þær séu hreinar meyjar, en hvað hæft er í því er ekki gott að segja. PersónuleikatruflunHann komst til valda í byltingu fyrir rúmum fjörutíu árum, þá aðeins 27 ára gamall, en er nú að nálgast sjötugt. Hann hefur verið lengur við völd en nokkur annar þjóðhöfðingi, að tveimur konungbornum undanskildum, þeim Elísabetu Bretadrottningu og Bhumibol Adulyadei Taílandskonungi. Leiðtogar annarra ríkja hafa löngum átt erfitt með að átta sig á honum. „Að okkar mati þjáist hann af alvarlegri persónuleikatruflun,“ segir í skjölum bandarísku leyniþjónustunnar CIA frá árinu 1982, og Anwar Sadat, þáverandi Egyptalandsforseti, sagði eitt sinn um Gaddafí: „Hundrað prósent veikur í hausnum.“ Aftur í náðinaHann veitti hryðjuverkasamtökum víðs vegar um heim lengi vel margvíslega aðstoð, og mátti sæta alþjóðlegum refsiaðgerðum fyrir vikið. Hann sneri svo við blaðinu árið 2003 og var í framhaldinu hampað svolítið af leiðtogum helstu lýðræðisríkja Vesturlanda. Refsiaðgerðum var aflétt og Líbía gat aftur farið að selja olíu í stórum stíl. Haustið 2009 mætti hann í fyrsta sinn á allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna í New York og flutti ræðu, sem heimurinn átti harla erfitt með að fá botn í þótt megininntakið hafi verið krafa um að Afríkuríki fengi fastafulltrúa í Öryggisráði Sameinuðu þjóðanna. Hann talaði miklu lengur en ráð var fyrir gert og óð úr einu í annað, allt frá því að krefjast rannsókna á morðum Martins Luthers King og Johns F. Kennedy til þess að spá í hvort svínaflensuveiran væri eiturefnavopn búið til á tilraunastofum. Hann bauðst til þess að flytja höfuðstöðvar Sameinuðu þjóðanna til Líbíu og ítrekaði gamla hugmynd sína um að sameina Ísrael og Palestínu í eitt ríki, sem ætti að heita Ísratína. Eina lýðræðisríki heimsGaddafí hefur sagt að Líbía sé eina lýðræðisríkið í heiminum. Frá 1977 hefur hann sjálfur ekki haft formlega stöðu þjóðhöfðingja, nefnir sig ekki forseta heldur lítur á sig byltingarleiðtoga og eins konar ráðgjafa þjóðarinnar til æviloka. Formlega er stjórnskipun landsins þannig að í hverri borg er kallaður saman almennur borgarafundur nokkrum sinnum á ári. Þeir senda fulltrúa sína á 2.700 manna borgaraþing, sem formlega kýs bæði ráðherra ríkisstjórnar landsins og fer með löggjafarvaldið í samvinnu við ráðherrana. Í reynd er það þó „ráðgjafinn“ Gaddafí sem ræður lögum og lofum í landinu, og hefur þrátt fyrir sérkennilegheit alla tíð sýnt ótvíræða hæfileika til þess að halda völdunum hjá sjálfum sér. Stjórnmálaflokkar eru bannaðir og mótmælasamkomur sömuleiðis. Þegar önnur ráð duga ekki hefur hann ekki vílað fyrir sér að beita grófu ofbeldi til að þagga niður gagnrýni. Fæddur í bedúínatjaldiLíbía er að stórum hluta eyðimörk. Þar búa sex til sjö milljónir manna, flestir við strönd Miðjarðarhafsins og er byggðin að mestu tvískipt, annars vegar vestan til við ströndina í kringum höfuðborgina Trípolí en hins vegar austan til í landinu og þar er Benghazi stærsta borgin. Gaddafí sjálfur er fæddur árið 1942 í bedúínatjaldi í eyðimörkinni skammt frá borginn Sirte, sem stjórnarliðar höfðu enn á valdi sínu í gær. Gaddafí á átta börn, en af þeim er það helst sonurinn Hannibal sem komist hefur í fréttir á Vesturlöndum – fyrir skrautlega hegðun, drykkjulæti og ofbeldi á ferðalögum sínum í Frakklandi, Sviss og á Ítalíu. Annar sonur hans, Saif al-Islam, virðist hafa átt að taka við af föður sínum þegar fram líða stundir, en getur varla haft miklar vonir um það lengur. Fréttir Mest lesið Vaktin: Forsetakosningar í Bandaríkjunum Erlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Donald Trump forseti á nýjan leik Erlent „Afskaplega slæmar fréttir fyrir heimshagkerfið“ Innlent Þungur dómur fyrir að drepa son sinn og reyna að drepa annan Innlent Horfði upp á fimmtán mínútna dauðastríð í bakgarðinum Innlent Trump áhrifameiri en nokkru sinni fyrr Innlent Baráttan um Bandaríkin: Donald Trump verður forseti, og hvað svo? Erlent Íslenskir Trumpistar fylgjast spenntir með skammt frá Trump sjálfum Innlent Trump lýsir yfir sigri: Guð hafi bjargað honum svo hann gæti bjargað Ameríku Erlent Fleiri fréttir Óttast verulegt bakslag á mörgum vígstöðvum Baráttan um Bandaríkin: Donald Trump verður forseti, og hvað svo? Þjóðarleiðtogar kasta kveðju á Trump Trump lýsir yfir sigri: Guð hafi bjargað honum svo hann gæti bjargað Ameríku Andstæðingar þungunarrofs unnu í Flórída Donald Trump forseti á nýjan leik Mikill fögnuður hjá Trump-liðum Repúblikanar ná meirihluta í öldungadeildinni Gætum þurft að bíða í nokkra daga ef ekkert óvænt gerist Netanjahú rekur varnarmálaráðherrann Spurning hvort hræðsluáróður eða jákvæðni nái betur til kjósenda Baráttan um Bandaríkin: Hvað gerist eiginlega í nótt? Mikill viðbúnaður vegna ásakana um svindl í lykilsýslu Arizona Dæmdur í fangelsi fyrir kóranbrennur Vaktin: Forsetakosningar í Bandaríkjunum Bandaríkjamenn ganga að kjörborðinu Útsendarar GRU sagðir hafa sent eldsprengjur með flugvélum Sigurvegarar í keppni Musks ekki valdir af handahófi Pennsylvanía nauðsynleg til að tryggja sigur Réttað yfir átta vegna afhöfðunar kennara í París Rauð veðurviðvörun og 80 flugferðum aflýst eða frestað „Já, maður! Að sjálfsögðu vinnur hann þetta!“ Evrópusamstarf verður að Evrópuvandamáli Forseti Moldóvu hélt velli þrátt fyrir ásakanir um rússnesk afskipti Á lokametrunum í kosningabaráttu Repúblikanar önugir yfir óvæntu atriði Harris í SNL Grýttu drullu í Spánarkonung Skyggnst inn í hugarheim stuðningsmanna Trump Óvænt forskot Harris í Iowa sætir tíðindum Hefja bólusetningar við lömunarveiki á ný Sjá meira
Lífverðirnir Meðan Gaddafí skoðaði sig um í listasafninu Louvre í París fyrir fáum árum beið lífvarðasveit hans átekta.nordicphotos/AFP Við getum varist hverri árás og við munum, ef þörf krefur, útvega þjóðinni vopn,“ sagði Múammar Gaddafí á Græna torginu í Trípolí í gær, hvergi banginn og fékk að launum hávær fagnaðaróp stuðningsmanna sinna. Þó virðist fátt geta komið í veg fyrir að Gaddafí hrökklist frá völdum á allra næstu dögum. Uppreisnarmenn hafa verið að sækja að höfuðborginni, en liðsmenn Gaddafís fara þar um með vopnum, skjóta á fólk og handtaka. SkrautlegurÍ tjaldi Gaddafís Mubarak Egyptalandsforseti í tjaldinu góða meðan allt lék í lyndi hjá þeim báðum. nordicphotos/AFPGaddafí verður að teljast með undarlegri einræðisherrum nútímans, og hefur þó vart verið skortur á undarlegheitum í fari þeirra ógnarstjóra sem þann hóp hafa skipað. Hann er jafnan skrautlega til fara, klæðist litríkum fötum og berst mikið á. Á ferðum til útlanda hefur hann jafnan með sér fjölmennt fylgdarlið og tjald eitt mikið, sem hann gistir í frekar en að fara á hótel eins og aðrir þjóðhöfðingjar. Einkahjúkrunarkona hans, Galína Kolotnítska frá Úkraínu, er jafnan meðal förunauta hans og sömuleiðis fögur sveit kvenkyns lífvarða, sem vakið hefur athygli og umtal. Sagt er að hann velji þær sjálfur og ófrávíkjanleg krafa sé að þær séu hreinar meyjar, en hvað hæft er í því er ekki gott að segja. PersónuleikatruflunHann komst til valda í byltingu fyrir rúmum fjörutíu árum, þá aðeins 27 ára gamall, en er nú að nálgast sjötugt. Hann hefur verið lengur við völd en nokkur annar þjóðhöfðingi, að tveimur konungbornum undanskildum, þeim Elísabetu Bretadrottningu og Bhumibol Adulyadei Taílandskonungi. Leiðtogar annarra ríkja hafa löngum átt erfitt með að átta sig á honum. „Að okkar mati þjáist hann af alvarlegri persónuleikatruflun,“ segir í skjölum bandarísku leyniþjónustunnar CIA frá árinu 1982, og Anwar Sadat, þáverandi Egyptalandsforseti, sagði eitt sinn um Gaddafí: „Hundrað prósent veikur í hausnum.“ Aftur í náðinaHann veitti hryðjuverkasamtökum víðs vegar um heim lengi vel margvíslega aðstoð, og mátti sæta alþjóðlegum refsiaðgerðum fyrir vikið. Hann sneri svo við blaðinu árið 2003 og var í framhaldinu hampað svolítið af leiðtogum helstu lýðræðisríkja Vesturlanda. Refsiaðgerðum var aflétt og Líbía gat aftur farið að selja olíu í stórum stíl. Haustið 2009 mætti hann í fyrsta sinn á allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna í New York og flutti ræðu, sem heimurinn átti harla erfitt með að fá botn í þótt megininntakið hafi verið krafa um að Afríkuríki fengi fastafulltrúa í Öryggisráði Sameinuðu þjóðanna. Hann talaði miklu lengur en ráð var fyrir gert og óð úr einu í annað, allt frá því að krefjast rannsókna á morðum Martins Luthers King og Johns F. Kennedy til þess að spá í hvort svínaflensuveiran væri eiturefnavopn búið til á tilraunastofum. Hann bauðst til þess að flytja höfuðstöðvar Sameinuðu þjóðanna til Líbíu og ítrekaði gamla hugmynd sína um að sameina Ísrael og Palestínu í eitt ríki, sem ætti að heita Ísratína. Eina lýðræðisríki heimsGaddafí hefur sagt að Líbía sé eina lýðræðisríkið í heiminum. Frá 1977 hefur hann sjálfur ekki haft formlega stöðu þjóðhöfðingja, nefnir sig ekki forseta heldur lítur á sig byltingarleiðtoga og eins konar ráðgjafa þjóðarinnar til æviloka. Formlega er stjórnskipun landsins þannig að í hverri borg er kallaður saman almennur borgarafundur nokkrum sinnum á ári. Þeir senda fulltrúa sína á 2.700 manna borgaraþing, sem formlega kýs bæði ráðherra ríkisstjórnar landsins og fer með löggjafarvaldið í samvinnu við ráðherrana. Í reynd er það þó „ráðgjafinn“ Gaddafí sem ræður lögum og lofum í landinu, og hefur þrátt fyrir sérkennilegheit alla tíð sýnt ótvíræða hæfileika til þess að halda völdunum hjá sjálfum sér. Stjórnmálaflokkar eru bannaðir og mótmælasamkomur sömuleiðis. Þegar önnur ráð duga ekki hefur hann ekki vílað fyrir sér að beita grófu ofbeldi til að þagga niður gagnrýni. Fæddur í bedúínatjaldiLíbía er að stórum hluta eyðimörk. Þar búa sex til sjö milljónir manna, flestir við strönd Miðjarðarhafsins og er byggðin að mestu tvískipt, annars vegar vestan til við ströndina í kringum höfuðborgina Trípolí en hins vegar austan til í landinu og þar er Benghazi stærsta borgin. Gaddafí sjálfur er fæddur árið 1942 í bedúínatjaldi í eyðimörkinni skammt frá borginn Sirte, sem stjórnarliðar höfðu enn á valdi sínu í gær. Gaddafí á átta börn, en af þeim er það helst sonurinn Hannibal sem komist hefur í fréttir á Vesturlöndum – fyrir skrautlega hegðun, drykkjulæti og ofbeldi á ferðalögum sínum í Frakklandi, Sviss og á Ítalíu. Annar sonur hans, Saif al-Islam, virðist hafa átt að taka við af föður sínum þegar fram líða stundir, en getur varla haft miklar vonir um það lengur.
Fréttir Mest lesið Vaktin: Forsetakosningar í Bandaríkjunum Erlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Donald Trump forseti á nýjan leik Erlent „Afskaplega slæmar fréttir fyrir heimshagkerfið“ Innlent Þungur dómur fyrir að drepa son sinn og reyna að drepa annan Innlent Horfði upp á fimmtán mínútna dauðastríð í bakgarðinum Innlent Trump áhrifameiri en nokkru sinni fyrr Innlent Baráttan um Bandaríkin: Donald Trump verður forseti, og hvað svo? Erlent Íslenskir Trumpistar fylgjast spenntir með skammt frá Trump sjálfum Innlent Trump lýsir yfir sigri: Guð hafi bjargað honum svo hann gæti bjargað Ameríku Erlent Fleiri fréttir Óttast verulegt bakslag á mörgum vígstöðvum Baráttan um Bandaríkin: Donald Trump verður forseti, og hvað svo? Þjóðarleiðtogar kasta kveðju á Trump Trump lýsir yfir sigri: Guð hafi bjargað honum svo hann gæti bjargað Ameríku Andstæðingar þungunarrofs unnu í Flórída Donald Trump forseti á nýjan leik Mikill fögnuður hjá Trump-liðum Repúblikanar ná meirihluta í öldungadeildinni Gætum þurft að bíða í nokkra daga ef ekkert óvænt gerist Netanjahú rekur varnarmálaráðherrann Spurning hvort hræðsluáróður eða jákvæðni nái betur til kjósenda Baráttan um Bandaríkin: Hvað gerist eiginlega í nótt? Mikill viðbúnaður vegna ásakana um svindl í lykilsýslu Arizona Dæmdur í fangelsi fyrir kóranbrennur Vaktin: Forsetakosningar í Bandaríkjunum Bandaríkjamenn ganga að kjörborðinu Útsendarar GRU sagðir hafa sent eldsprengjur með flugvélum Sigurvegarar í keppni Musks ekki valdir af handahófi Pennsylvanía nauðsynleg til að tryggja sigur Réttað yfir átta vegna afhöfðunar kennara í París Rauð veðurviðvörun og 80 flugferðum aflýst eða frestað „Já, maður! Að sjálfsögðu vinnur hann þetta!“ Evrópusamstarf verður að Evrópuvandamáli Forseti Moldóvu hélt velli þrátt fyrir ásakanir um rússnesk afskipti Á lokametrunum í kosningabaráttu Repúblikanar önugir yfir óvæntu atriði Harris í SNL Grýttu drullu í Spánarkonung Skyggnst inn í hugarheim stuðningsmanna Trump Óvænt forskot Harris í Iowa sætir tíðindum Hefja bólusetningar við lömunarveiki á ný Sjá meira