Þar spretta laukar Páll Baldvin Baldvinsson skrifar 29. september 2009 06:00 Í hrakveðursrigningu verður maður að manna sig upp og fara út og ganga frá laukabeðunum. Reyndar er ekki nema hálft beð eftir: snemma í ágúst var drifinn mannskapur í að hreinsa fallna stöngla ofan af og stinga laukana undir upp, grisja, henda skemmdum laukum, hreinsa þá sæmilega stóra af hismi og örverpum og smáhýðum sem voru að vaxa af rótinni. Þá líður manni eins og farandverkamanni á laukagarði í Niðurlöndum. Utan hendurnar eru ekki útataðar í sterafullum og áburðarsjúkum jarðvegi, heldur bara íslenskri moldardrullu. Og í september er þörf að endurnýja: gylliboðin láta ekki á sér standa og úr gámum tosast haugar af fullræktuðum steraboltum frá hollenskum blómabændum sem stæðust ekki lyfjapróf ef einhver nennti að kreista þá. Og nú þarf að bæta við laukastóðið sem dregið var úr beðunum fyrir rúmum sex vikum. Bæta forðann sem hefur legið í myrkri á þurrum stað í mánuð. Og þá rýkur maður í innflutningsverslanir og missir sig í kaupum á gömlum og nýjum tegundum. Þeir geta verið leggháir eða lægri í lofti: páfagauksafbrigðin með fjöðruðum, belgdum blöðum eru freistandi sem og snemmblóma næturdrottningar sem eru svo úrkynja orðnar eftir afbrigðaræktun hollenskra blómabænda að þær þurfa stuðning af smærri gróðri: ábergínsvartar eins og gothari í nýjum fötum munu þær standa betur ef girt er um þær uns krúnan verður svo þung að þær sveigjast til jarðar, lúta í gras eins og eru örlög allra drottninga, allar falla þær og trénast upp í þyrrkingi að lokum. „Það gat nú verið, Páll, að þú ræktaðir svört blóm," sagði forvitinn göngumaður sem glápti í gegnum yllinn. Þá eru páfagaukaafbrigðin eftir með sitt furðulega skrúð, rókókóbelgir þeirra með litkraga á fölbleikum krumpuðum blöðum. Og allt bíður þess að blómseinar tegundir á dýpri rót sprengi af sér brumkennda belgi um litskrúðið, býi og mönnum til gleði: Vatnsberafjandinn sem hefur laumast til að sá sér um allt komist á legg. Brúskurnar búnar að ná sér, liljur vaknaðar í svölum blæ, bóndarósir vart af barnsaldri að herða sig upp í knúppa og blómgun. Þá er tími laukanna úti og eftir stendur fræbelgur, sem á ekki sjans, á legg sem visnar brátt svo honum má kippa af lauknum sem eftir liggur í sumarheitri jörð. Hinn blómasjúki garðeigandi farinn úr reifi sínu, gaukarnir gala og ævintýri úti. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Páll Baldvin Baldvinsson Mest lesið Barnaskapur Bjarna Ben; Fjölmargar þjóðir með meiri kaupmátt en við! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Sigurður Ingi og óverðtryggingin Hjalti Þórisson Skoðun Bannað að lækna sykursýki II Lukka Pálsdóttir Skoðun Jæja, ræðum þá þetta dásamlega Evrópusamband Haraldur Ólafsson Skoðun Varnarveggur gegn vonbrigðum Sanna Magdalena Mörtudóttir Skoðun Flokkur fólksins vill efla byggð um land allt! Lilja Rafney Magnúsdóttir Skoðun Hægri menn vega að heilbrigðiskerfinu Stefán Ólafsson Skoðun Kvikmyndagerð á Íslandi: Næstu skref Lilja Dögg Alfreðsdóttir Skoðun Hvað kostar vímuefnavandinn? Lilja Sif Þorsteinsdóttir Skoðun Teppaleggjum ekki íslenska náttúru með vindorku Halla Hrund Logadóttir Skoðun
Í hrakveðursrigningu verður maður að manna sig upp og fara út og ganga frá laukabeðunum. Reyndar er ekki nema hálft beð eftir: snemma í ágúst var drifinn mannskapur í að hreinsa fallna stöngla ofan af og stinga laukana undir upp, grisja, henda skemmdum laukum, hreinsa þá sæmilega stóra af hismi og örverpum og smáhýðum sem voru að vaxa af rótinni. Þá líður manni eins og farandverkamanni á laukagarði í Niðurlöndum. Utan hendurnar eru ekki útataðar í sterafullum og áburðarsjúkum jarðvegi, heldur bara íslenskri moldardrullu. Og í september er þörf að endurnýja: gylliboðin láta ekki á sér standa og úr gámum tosast haugar af fullræktuðum steraboltum frá hollenskum blómabændum sem stæðust ekki lyfjapróf ef einhver nennti að kreista þá. Og nú þarf að bæta við laukastóðið sem dregið var úr beðunum fyrir rúmum sex vikum. Bæta forðann sem hefur legið í myrkri á þurrum stað í mánuð. Og þá rýkur maður í innflutningsverslanir og missir sig í kaupum á gömlum og nýjum tegundum. Þeir geta verið leggháir eða lægri í lofti: páfagauksafbrigðin með fjöðruðum, belgdum blöðum eru freistandi sem og snemmblóma næturdrottningar sem eru svo úrkynja orðnar eftir afbrigðaræktun hollenskra blómabænda að þær þurfa stuðning af smærri gróðri: ábergínsvartar eins og gothari í nýjum fötum munu þær standa betur ef girt er um þær uns krúnan verður svo þung að þær sveigjast til jarðar, lúta í gras eins og eru örlög allra drottninga, allar falla þær og trénast upp í þyrrkingi að lokum. „Það gat nú verið, Páll, að þú ræktaðir svört blóm," sagði forvitinn göngumaður sem glápti í gegnum yllinn. Þá eru páfagaukaafbrigðin eftir með sitt furðulega skrúð, rókókóbelgir þeirra með litkraga á fölbleikum krumpuðum blöðum. Og allt bíður þess að blómseinar tegundir á dýpri rót sprengi af sér brumkennda belgi um litskrúðið, býi og mönnum til gleði: Vatnsberafjandinn sem hefur laumast til að sá sér um allt komist á legg. Brúskurnar búnar að ná sér, liljur vaknaðar í svölum blæ, bóndarósir vart af barnsaldri að herða sig upp í knúppa og blómgun. Þá er tími laukanna úti og eftir stendur fræbelgur, sem á ekki sjans, á legg sem visnar brátt svo honum má kippa af lauknum sem eftir liggur í sumarheitri jörð. Hinn blómasjúki garðeigandi farinn úr reifi sínu, gaukarnir gala og ævintýri úti.