Einfalt líf í flóknum heimi Magnús Guðmundsson skrifar 15. júní 2017 11:30 Bækur Mannsævi Robert Seethaler Þýðing: Elísa Björg Þorsteinsdóttir Útgefandi: Bjartur Prentun: Printon, Eistlandi Síðufjöldi: 143 Kápa: Jón Ásgeir Sumarið 1902 kom Andreas Egger, aðeins fjögurra ára einstæðingur í lítið þorp í þýskumælandi sveit í Ölpunum. Tekinn í fóstur hjá stórbóndanum Hubert Kranzstocker, aðeins vegna leðurpungs með nokkrum krumpuðum peningaseðlum sem héngu um háls drengsins. Andreas Egger beið einfalt en erfitt líf í mótlæti og á erfiðum tímum en engu að síður líf vinnusemi og sjálfsvirðingar í einhverri óræðri sátt og mannlegri reisn. Mannsævi er fimmta bók austurríska rithöfundarins og leikarans Robert Seethaler. Það er þó ekki uppskrúfaðri dramatíkinni fyrir að fara, þvert á móti er Mannsævi einstaklega lágstemmd og einföld en á sama tíma afar áhrifarík. Engu er ofaukið, allt er meitlað orð fyrir orð en engu að síður er ekki annað hægt en að heillast og dragast inn í þennan skarplega mótaða söguheim. Mannsævi segir einfaldlega sögu Andreas Egger sem varir bróðurpart hinnar sögulegu tuttugustu aldar. Gamla bændasamfélagið með gamaldags vinnuhörku, stéttskiptingu, harðneskjulegum uppeldisaðferðum og afar takmörkuðum tækifærum þeirra sem standa höllum fæti í samfélaginu einkenna fyrstu ár Eggers. En síðan kemur að því að nútíminn eða að minnsta kosti tæknilegar framfarir tuttugustu aldarinnar halda innreið í dalinn og því fylgja möguleikar og tækifæri á vinnu. En skammt undan lúrir seinni heimsstyrjöldin eins og órjúfanlegur hluti þessara framfara. Þar, rétt eins og annars staðar í lífinu, er hlutskipti Eggers hið versta eins og hann var fæddur til inn í þennan táradal. Andreas Egger verður þó aftur hluti af framfarabyltingu aldarinnar og hluti af breyttum búskaparháttum fólksins í dalnum þar sem ferðaþjónustan leysir bændasamfélagið af hólmi sem aðalatvinnugrein. Þróun sem forvitnilegt er fyrir Íslendinga að skoða í ljósi samfélagslegra breytinga á Íslandi samtímans. Þessu fylgja nefnilega átök, togstreita kynslóða, endurmat gilda bæði viðkomandi samfélags og einstaklinga. Þessum breyttu aðstæðum og átökum kemur Seethaler einstaklega vel til skila. Setur þau fram í sögu manns sem lifir meira en tímana tvenna og gerir lesendum þannig mögulegt að skoða þróunina, vega hana og meta í ljósi hinnar flóknu og viðamiklu mannkynssögu síðustu aldar. Þrátt fyrir öll þessu átök eru hinir stóru sögulegu þættir aldarinnar þó ekki í öndvegi í Mannsævi heldur kjarni manneskjunnar sjálfrar, aðstæður hennar og örlög sem verkfæri stórvelda og kúgara af hvaða meiði sem þeir kunna að vera komnir. Frásögnin er öll einföld og látlaus, stíllinn fágaður og kjarnyrtur en umfram allt læsilegur enda rennur frásögnin ljúflega. Ekki skemmir heldur fyrir að þýðing Elísu Bjargar Þorsteinsdóttur er vel unnin og á vandaðri íslensku. Á stundum hvarflar þó að manni að þetta áreynslulausa flæði verksins verði til þess að tilfinningaleg dýpt í lífi persónanna nái ekki alveg þeirri dýpt sem efni standa til. En í því er líka fólgin ákveðin sögn um kynslóð sem háði sínar orrustur í kyrrþey og lét samtíma sinn ýmist skella á sér eða skolast yfir sig eftir því hvernig áraði. Mannsævi er falleg og áhrifarík bók sem þrátt fyrir að vera ákveðinn aldarspegill á fullt erindi við samtímann, bæði á forsendum hins persónulega og mannlega rétt eins og sögunnar og samfélagsins.Niðurstaða: Einföld en áhrifarík og vel skrifuð frásögn sem á fullt erindi við samtímann.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 15. júní. Bókmenntir Mest lesið Balta bregst bogalistin Gagnrýni Tók sex ólíka stera fyrir hjartastoppið: „Þannig ég segi nei við sterum“ Lífið Segir Candy hafa séð að faðir hans væri „skrímsli“ á undan öðrum Lífið Glæsibústaðir yfir hundrað milljónum Lífið „Stolt af því að hafa ekki gefist upp á sjálfri mér“ Lífið Yfir sig ástfangin og býr bæði á Spáni og Íslandi Lífið Friðrik Þór og Guðrún selja 225 milljón króna parhús í Hlíðunum Lífið Glæsihöll Livar og Sverris á Arnarnesi til sölu Lífið Enn ástfangnari að sjá maka sinn í foreldrahlutverkinu Lífið Laufey Lín endar Evróputúrinn á Íslandi Tónlist Fleiri fréttir Balta bregst bogalistin Þú heyrðir rétt: klassík getur verið skemmtileg Smashing Pumpkins pumpuðu upp stemningu – en listin varð undir hávaðanum Kynferðisleg gremja, sænskur senuþjófur og náttúruklám Ræðst framtíð grínmyndarinnar hér? Aumkunarverð endurvinnsla og ferskt framhald Áferðarfallegir en óeftirminnilegir fjórmenningar Sjá meira
Bækur Mannsævi Robert Seethaler Þýðing: Elísa Björg Þorsteinsdóttir Útgefandi: Bjartur Prentun: Printon, Eistlandi Síðufjöldi: 143 Kápa: Jón Ásgeir Sumarið 1902 kom Andreas Egger, aðeins fjögurra ára einstæðingur í lítið þorp í þýskumælandi sveit í Ölpunum. Tekinn í fóstur hjá stórbóndanum Hubert Kranzstocker, aðeins vegna leðurpungs með nokkrum krumpuðum peningaseðlum sem héngu um háls drengsins. Andreas Egger beið einfalt en erfitt líf í mótlæti og á erfiðum tímum en engu að síður líf vinnusemi og sjálfsvirðingar í einhverri óræðri sátt og mannlegri reisn. Mannsævi er fimmta bók austurríska rithöfundarins og leikarans Robert Seethaler. Það er þó ekki uppskrúfaðri dramatíkinni fyrir að fara, þvert á móti er Mannsævi einstaklega lágstemmd og einföld en á sama tíma afar áhrifarík. Engu er ofaukið, allt er meitlað orð fyrir orð en engu að síður er ekki annað hægt en að heillast og dragast inn í þennan skarplega mótaða söguheim. Mannsævi segir einfaldlega sögu Andreas Egger sem varir bróðurpart hinnar sögulegu tuttugustu aldar. Gamla bændasamfélagið með gamaldags vinnuhörku, stéttskiptingu, harðneskjulegum uppeldisaðferðum og afar takmörkuðum tækifærum þeirra sem standa höllum fæti í samfélaginu einkenna fyrstu ár Eggers. En síðan kemur að því að nútíminn eða að minnsta kosti tæknilegar framfarir tuttugustu aldarinnar halda innreið í dalinn og því fylgja möguleikar og tækifæri á vinnu. En skammt undan lúrir seinni heimsstyrjöldin eins og órjúfanlegur hluti þessara framfara. Þar, rétt eins og annars staðar í lífinu, er hlutskipti Eggers hið versta eins og hann var fæddur til inn í þennan táradal. Andreas Egger verður þó aftur hluti af framfarabyltingu aldarinnar og hluti af breyttum búskaparháttum fólksins í dalnum þar sem ferðaþjónustan leysir bændasamfélagið af hólmi sem aðalatvinnugrein. Þróun sem forvitnilegt er fyrir Íslendinga að skoða í ljósi samfélagslegra breytinga á Íslandi samtímans. Þessu fylgja nefnilega átök, togstreita kynslóða, endurmat gilda bæði viðkomandi samfélags og einstaklinga. Þessum breyttu aðstæðum og átökum kemur Seethaler einstaklega vel til skila. Setur þau fram í sögu manns sem lifir meira en tímana tvenna og gerir lesendum þannig mögulegt að skoða þróunina, vega hana og meta í ljósi hinnar flóknu og viðamiklu mannkynssögu síðustu aldar. Þrátt fyrir öll þessu átök eru hinir stóru sögulegu þættir aldarinnar þó ekki í öndvegi í Mannsævi heldur kjarni manneskjunnar sjálfrar, aðstæður hennar og örlög sem verkfæri stórvelda og kúgara af hvaða meiði sem þeir kunna að vera komnir. Frásögnin er öll einföld og látlaus, stíllinn fágaður og kjarnyrtur en umfram allt læsilegur enda rennur frásögnin ljúflega. Ekki skemmir heldur fyrir að þýðing Elísu Bjargar Þorsteinsdóttur er vel unnin og á vandaðri íslensku. Á stundum hvarflar þó að manni að þetta áreynslulausa flæði verksins verði til þess að tilfinningaleg dýpt í lífi persónanna nái ekki alveg þeirri dýpt sem efni standa til. En í því er líka fólgin ákveðin sögn um kynslóð sem háði sínar orrustur í kyrrþey og lét samtíma sinn ýmist skella á sér eða skolast yfir sig eftir því hvernig áraði. Mannsævi er falleg og áhrifarík bók sem þrátt fyrir að vera ákveðinn aldarspegill á fullt erindi við samtímann, bæði á forsendum hins persónulega og mannlega rétt eins og sögunnar og samfélagsins.Niðurstaða: Einföld en áhrifarík og vel skrifuð frásögn sem á fullt erindi við samtímann.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 15. júní.
Bókmenntir Mest lesið Balta bregst bogalistin Gagnrýni Tók sex ólíka stera fyrir hjartastoppið: „Þannig ég segi nei við sterum“ Lífið Segir Candy hafa séð að faðir hans væri „skrímsli“ á undan öðrum Lífið Glæsibústaðir yfir hundrað milljónum Lífið „Stolt af því að hafa ekki gefist upp á sjálfri mér“ Lífið Yfir sig ástfangin og býr bæði á Spáni og Íslandi Lífið Friðrik Þór og Guðrún selja 225 milljón króna parhús í Hlíðunum Lífið Glæsihöll Livar og Sverris á Arnarnesi til sölu Lífið Enn ástfangnari að sjá maka sinn í foreldrahlutverkinu Lífið Laufey Lín endar Evróputúrinn á Íslandi Tónlist Fleiri fréttir Balta bregst bogalistin Þú heyrðir rétt: klassík getur verið skemmtileg Smashing Pumpkins pumpuðu upp stemningu – en listin varð undir hávaðanum Kynferðisleg gremja, sænskur senuþjófur og náttúruklám Ræðst framtíð grínmyndarinnar hér? Aumkunarverð endurvinnsla og ferskt framhald Áferðarfallegir en óeftirminnilegir fjórmenningar Sjá meira