Bakþankar

Vúlkani misskilur klapp

Pawel Bartoszek skrifar
Í Star Trek var geimverutegund sem hét Vúlkanar. Vúlkanar voru rökfastir, agaðir en um leið tilfinningasnauðir. Vúlkönum fannst oft eitthvað sem mennirnir voru að gera vera „órökrétt“. Tilfinningar væru órökréttar. Ákvarðanir sem byggðust á tilfinningum væru órökréttar.

Ef Vúlkani sæi fólk klappa á íþróttaleik þá myndi hann spyrja: „Af hverju eruð þið að þessu? Þetta er órökrétt.“ Þá myndi mannveran útskýra að menn fengju ákveðna líkamlega ánægju út úr því að sjá lið sitt vinna. Að klappa yki líkurnar því. „En af hverju klöppum við þá eftir að sigurinn er í höfn? Jú, það er til að launa íþróttamönnunum vinnuna. Þetta er svona tvíhliða samningur.“

Vúlkaninn myndi segjast skilja þetta. Menn klappa á íþróttaleikjum. En segjum nú að hann væri svo staddur á þýskri járnbrautarstöð og sæi þar fólk klappa fyrir flóttamönnum. Þá myndi hann kannski hugsa: „Þetta er órökrétt! Þetta er ekki íþróttaleikur! Þetta er flóttamannavandi!“ Vúlkaninn myndi svo álykta að aðgerðir fólksins væru skaðlegar enda byggðar á tilfinningum en ekki óflekkaðri rökhyggju.

En það væri samt Vúlkaninn sem væri í ruglinu. Það er til margs konar klapp. Á Ítalíu klappa menn fyrir látnu fólki, ekki til að hvetja hinn látna til að deyja meira og flottar, heldur til að lýsa virðingu. Þeir sem klappa fyrir fólki sem hrakist hefur frá heimkynnum sínum eru að sama skapi ekki að gera annað en að lýsa yfir velþóknun á því fólki sem klappað er fyrir.

Matur og húsaskjól skipta máli en líka að einhverjum þyki maður einhvers virði. Það er vel hægt að gagnrýna það fyrirkomulag sem ýtir mönnum út í gúmmíbáta, án þess að þurfa hnýta í þá sem lítið hafa um það fyrirkomulag að segja en reyna þó að láta hrjáðu fólki líða eins og það sé velkomið. Því auðvitað er það fallegt. Og mennskt.






×