Ég gerði ekkert rangt Friðrika Benónýsdóttir skrifar 18. desember 2014 15:00 Mörður Bækur: Mörður Bjarni Harðarson Sæmundur Bjarni Harðarson ræðst ekki á garðinn þar sem hann er lægstur í skáldsögunni Merði. Þar er sögumaður ein hataðasta persóna Íslendingasagnanna, Mörður Valgarðsson, sá hinn sami og hlaut þann vafasama heiður að fá nafni sínu skeytt við lygi svo úr varð Lyga-Mörður. Hér er hann sjálfur sögumaður og endursegir atburðarás Njálu út frá eigin sjónarmiðum, sem eins og gefur að skilja eru töluvert ólík þeim sem höfundur Njálu setur fram. Mörður hefur nefnilega að eigin mati ekki gert neitt rangt, hann gerði einfaldlega það sem þurfti til að hin rétta ordnung hlutanna viðhéldist. Það náði auðvitað engri átt að papahyski eins og Njáll á Bergþórshvoli og afkomendur hans kæmist til áhrifa í samfélaginu. Slíkt varð að stoppa með öllum ráðum. Bjarni er óhemjugóður sögumaður og fer hjá á kostum í drýgindarausi Marðar, sem minnir á ýmsar persónur í samtímanum og réttlætingar þeirra á gjörðum sínum. Mörður verður meira að segja ansi viðkunnanlegur karl í hans meðförum þrátt fyrir drýgindin. Hann elskaði konu sína, Kötlu, og sinnir barnabarni sínu af durtslegri alúð, eftir fremsta megni. Hrifning hans á Skarphéðni, einum hinna svörnu óvina, hrærir streng í brjósti Njáluaðdáenda og gerir hann enn mannlegri en ella. Réttlætingar hans á eigin gerðum eru líka fullkomlega sannfærandi, þótt lesandinn sé ekki endilega sammála hans viðhorfi til annarra sögupersóna og þess sem þær taka sér fyrir hendur. Það er þó erfitt að sjá hvernig lesendur sem ekki þekkja til söguþráðar Njálu eiga að henda reiður á því sem karlinn rifjar upp, sú þekking er greinilega fyrirframgefin stærð í huga höfundarins, sem er töluverður galli. Það sem þó fyrst og fremst gerir skáldsöguna, eða nóvelluna öllu heldur, um Mörð að eins ánægjulegri lesningu og raun ber vitni er stíll Bjarna og dásamleg notkun hans á tungumálinu. Maður smjattar á orðum og setningum og dæsir af hamingju yfir því að enn skuli vera skrifað á svo kjarngóðri íslensku árið 2014. Málfarið eitt og sér gerir þessa bók nánast að skyldulesningu, hvað sem fólki finnst um nálgun á söguefnið, og auk þess er sagan ískrandi skemmtileg aflestrar. Niðurstaða: Bráðskemmtileg nóvella um efni sem flestir þekkja, skrifuð á aldeilis dásamlegri íslensku. Gagnrýni Menning Mest lesið Datt í miðri sýningu á Ellý: „Eitt lélegasta fall leikhússögunnar“ Lífið „Þú varst að tala um Klausturmálið!“ Lífið Stúlkan með nálina: Hver gerir svona kvikmynd? Gagnrýni Heitustu tískuskvísur landsins fögnuðu Tíska og hönnun Eitt fallegasta hús landsins tilbúið Lífið Flytja frá Bandaríkjunum eftir sigur Trump Lífið Mikill sigur að geta opnað aftur í Kringlunni Lífið Sigraði í alþjóðlegri kokteilakeppni á Kýpur Lífið Biggi Maus tók einn þekktasta slagara Arons Can í fiskabúrinu Tónlist Gummi kíró kom Elísabetu til bjargar Jól Fleiri fréttir Stúlkan með nálina: Hver gerir svona kvikmynd? Ástkona njósnarans skildi eftir sig sjóðheit bréf Efni sem veldur uppköstum, yfirliðum og eilífri æsku The Bikeriders: Hvenær komum við í flugeldaverksmiðjuna!? Kælt niður í byrjun og svo búmm! DIMMA var flott en einhæf Sjá meira
Bækur: Mörður Bjarni Harðarson Sæmundur Bjarni Harðarson ræðst ekki á garðinn þar sem hann er lægstur í skáldsögunni Merði. Þar er sögumaður ein hataðasta persóna Íslendingasagnanna, Mörður Valgarðsson, sá hinn sami og hlaut þann vafasama heiður að fá nafni sínu skeytt við lygi svo úr varð Lyga-Mörður. Hér er hann sjálfur sögumaður og endursegir atburðarás Njálu út frá eigin sjónarmiðum, sem eins og gefur að skilja eru töluvert ólík þeim sem höfundur Njálu setur fram. Mörður hefur nefnilega að eigin mati ekki gert neitt rangt, hann gerði einfaldlega það sem þurfti til að hin rétta ordnung hlutanna viðhéldist. Það náði auðvitað engri átt að papahyski eins og Njáll á Bergþórshvoli og afkomendur hans kæmist til áhrifa í samfélaginu. Slíkt varð að stoppa með öllum ráðum. Bjarni er óhemjugóður sögumaður og fer hjá á kostum í drýgindarausi Marðar, sem minnir á ýmsar persónur í samtímanum og réttlætingar þeirra á gjörðum sínum. Mörður verður meira að segja ansi viðkunnanlegur karl í hans meðförum þrátt fyrir drýgindin. Hann elskaði konu sína, Kötlu, og sinnir barnabarni sínu af durtslegri alúð, eftir fremsta megni. Hrifning hans á Skarphéðni, einum hinna svörnu óvina, hrærir streng í brjósti Njáluaðdáenda og gerir hann enn mannlegri en ella. Réttlætingar hans á eigin gerðum eru líka fullkomlega sannfærandi, þótt lesandinn sé ekki endilega sammála hans viðhorfi til annarra sögupersóna og þess sem þær taka sér fyrir hendur. Það er þó erfitt að sjá hvernig lesendur sem ekki þekkja til söguþráðar Njálu eiga að henda reiður á því sem karlinn rifjar upp, sú þekking er greinilega fyrirframgefin stærð í huga höfundarins, sem er töluverður galli. Það sem þó fyrst og fremst gerir skáldsöguna, eða nóvelluna öllu heldur, um Mörð að eins ánægjulegri lesningu og raun ber vitni er stíll Bjarna og dásamleg notkun hans á tungumálinu. Maður smjattar á orðum og setningum og dæsir af hamingju yfir því að enn skuli vera skrifað á svo kjarngóðri íslensku árið 2014. Málfarið eitt og sér gerir þessa bók nánast að skyldulesningu, hvað sem fólki finnst um nálgun á söguefnið, og auk þess er sagan ískrandi skemmtileg aflestrar. Niðurstaða: Bráðskemmtileg nóvella um efni sem flestir þekkja, skrifuð á aldeilis dásamlegri íslensku.
Gagnrýni Menning Mest lesið Datt í miðri sýningu á Ellý: „Eitt lélegasta fall leikhússögunnar“ Lífið „Þú varst að tala um Klausturmálið!“ Lífið Stúlkan með nálina: Hver gerir svona kvikmynd? Gagnrýni Heitustu tískuskvísur landsins fögnuðu Tíska og hönnun Eitt fallegasta hús landsins tilbúið Lífið Flytja frá Bandaríkjunum eftir sigur Trump Lífið Mikill sigur að geta opnað aftur í Kringlunni Lífið Sigraði í alþjóðlegri kokteilakeppni á Kýpur Lífið Biggi Maus tók einn þekktasta slagara Arons Can í fiskabúrinu Tónlist Gummi kíró kom Elísabetu til bjargar Jól Fleiri fréttir Stúlkan með nálina: Hver gerir svona kvikmynd? Ástkona njósnarans skildi eftir sig sjóðheit bréf Efni sem veldur uppköstum, yfirliðum og eilífri æsku The Bikeriders: Hvenær komum við í flugeldaverksmiðjuna!? Kælt niður í byrjun og svo búmm! DIMMA var flott en einhæf Sjá meira