Innlendi aginn og sá alþjóðlegi Ólafur Þ. Stephensen skrifar 7. maí 2014 07:00 Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra mælti í síðustu viku fyrir ákaflega merkilegu frumvarpi um opinber fjármál. Tilgangur frumvarpsins er að herða agann í rekstri hins opinbera með því að setja reglur sem meðal annars banna hallarekstur og takmarka skuldasöfnun ríkissjóðs. Ríkissjóð á að reka með afgangi á hverju fimm ára tímabili og hallinn má ekki verða meiri en 2,5 prósent af landsframleiðslu á einu ári. Þá mega heildarskuldir ríkisins ekki verða meiri en 45 prósent af landsframleiðslu. Þessar reglur eru öflug vörn gegn þeirri tilhneigingu stjórnmálamanna að kaupa sér vinsældir og lofa bættum lífskjörum upp í ermina á sér – ef þeim er samvizkusamlega framfylgt. Ekki verður annars vart en að ágæt samstaða sé á Alþingi um að setja reglur af þessu tagi. Það er jákvætt, en líka merkilegt af því að margir stjórnmálamenn, ekki sízt í núverandi stjórnarflokkum, hafa verið duglegir að skamma vonda Evrópusambandið fyrir að framfylgja ákaflega svipuðum reglum til að bregðast við skulda- og ríkisfjármálakreppunni í evruríkjunum. Bjarni Benediktsson hnýtti raunar sjálfur við ýmis tækifæri í ríkisfjármálasáttmála Evrópusambandsins, sem var gerður til að ná tökum á hallarekstri og skuldasöfnun í aðildarríkjunum. Í ræðu í Valhöll í janúar í fyrra ræddi Bjarni um ríkisfjármálasáttmálann og sagði: „Það er lýsandi fyrir það hve miklu viðkomandi ESB-ríki eru tilbúin – eftir atvikum tilneydd – að fórna í þágu málsins að þau framselja hluta af fullveldi sínu til að tryggja framgang þessara áforma. Því fylgir m.a. að samþykkja þvingunaraðgerðir ESB verði markmiðum í ríkisfjármálum ekki náð.“ Við sama tækifæri sagði hann að Ísland þyrfti sjálft harðari aga í ríkisfjármálum, þar á meðal skuldabremsu eins og þá sem ESB-ríkin hefðu komið sér saman um. En Íslendingar þyrftu ekki að „selja sig undir erlent yfirvald og framselja fullveldið til að hafa stjórn á eigin málum, enda er það þversögn í sjálfu sér. Það er fráleitur málflutningur að halda því fram að við séum ófær um að stjórna efnahagsmálunum.“ Þetta er dálítið skrýtinn málflutningur, ekki sízt í ljósi þess að nú hefur Bjarni mælt fyrir svipuðum reglum og gilda í Evrópusambandinu. Hvert er nákvæmlega vandamálið við að gangast undir alþjóðlegar reglur, ef í þeim felst ekkert annað en það að framfylgja stefnu sem Íslendingar vilja sjálfir? Ef svarið er að það taki frá okkur frelsið til að víkja frá reglunum, er röksemdin um að við getum sjálf beitt okkur þeim aga sem þarf rokin út í veður og vind. Raunar segir það sig sjálft, ólíkt því sem fjármálaráðherrann heldur fram, að meiri agi og trúverðugleiki felst í alþjóðlegum reglum, sem er framfylgt af alþjóðastofnununum af því að það eru sameiginlegir hagsmunir aðildarríkjanna að þeim sé fylgt, en ef hvert ríki hefur frítt spil með að víkja frá markmiðunum tímabundið eins og var um tíma vandamál innan Evrópusambandsins. Bjarna Benediktssyni er samt ekki verr við ríkisfjármálasáttmála ESB en svo að hann er tilgreindur í greinargerð frumvarpsins sem eitt af þeim viðmiðum sem voru höfð til hliðsjónar við gerð íslenzku fjármálareglnanna. Og svo mikið er víst að verði frumvarp ráðherrans samþykkt, verða ríkisfjármálareglur ESB engin hindrun í vegi fyrir því að Ísland gangi í sambandið. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ólafur Stephensen Mest lesið Halldór 5.10.2024 Jón Þór Stefánsson Halldór Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson Skoðun
Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra mælti í síðustu viku fyrir ákaflega merkilegu frumvarpi um opinber fjármál. Tilgangur frumvarpsins er að herða agann í rekstri hins opinbera með því að setja reglur sem meðal annars banna hallarekstur og takmarka skuldasöfnun ríkissjóðs. Ríkissjóð á að reka með afgangi á hverju fimm ára tímabili og hallinn má ekki verða meiri en 2,5 prósent af landsframleiðslu á einu ári. Þá mega heildarskuldir ríkisins ekki verða meiri en 45 prósent af landsframleiðslu. Þessar reglur eru öflug vörn gegn þeirri tilhneigingu stjórnmálamanna að kaupa sér vinsældir og lofa bættum lífskjörum upp í ermina á sér – ef þeim er samvizkusamlega framfylgt. Ekki verður annars vart en að ágæt samstaða sé á Alþingi um að setja reglur af þessu tagi. Það er jákvætt, en líka merkilegt af því að margir stjórnmálamenn, ekki sízt í núverandi stjórnarflokkum, hafa verið duglegir að skamma vonda Evrópusambandið fyrir að framfylgja ákaflega svipuðum reglum til að bregðast við skulda- og ríkisfjármálakreppunni í evruríkjunum. Bjarni Benediktsson hnýtti raunar sjálfur við ýmis tækifæri í ríkisfjármálasáttmála Evrópusambandsins, sem var gerður til að ná tökum á hallarekstri og skuldasöfnun í aðildarríkjunum. Í ræðu í Valhöll í janúar í fyrra ræddi Bjarni um ríkisfjármálasáttmálann og sagði: „Það er lýsandi fyrir það hve miklu viðkomandi ESB-ríki eru tilbúin – eftir atvikum tilneydd – að fórna í þágu málsins að þau framselja hluta af fullveldi sínu til að tryggja framgang þessara áforma. Því fylgir m.a. að samþykkja þvingunaraðgerðir ESB verði markmiðum í ríkisfjármálum ekki náð.“ Við sama tækifæri sagði hann að Ísland þyrfti sjálft harðari aga í ríkisfjármálum, þar á meðal skuldabremsu eins og þá sem ESB-ríkin hefðu komið sér saman um. En Íslendingar þyrftu ekki að „selja sig undir erlent yfirvald og framselja fullveldið til að hafa stjórn á eigin málum, enda er það þversögn í sjálfu sér. Það er fráleitur málflutningur að halda því fram að við séum ófær um að stjórna efnahagsmálunum.“ Þetta er dálítið skrýtinn málflutningur, ekki sízt í ljósi þess að nú hefur Bjarni mælt fyrir svipuðum reglum og gilda í Evrópusambandinu. Hvert er nákvæmlega vandamálið við að gangast undir alþjóðlegar reglur, ef í þeim felst ekkert annað en það að framfylgja stefnu sem Íslendingar vilja sjálfir? Ef svarið er að það taki frá okkur frelsið til að víkja frá reglunum, er röksemdin um að við getum sjálf beitt okkur þeim aga sem þarf rokin út í veður og vind. Raunar segir það sig sjálft, ólíkt því sem fjármálaráðherrann heldur fram, að meiri agi og trúverðugleiki felst í alþjóðlegum reglum, sem er framfylgt af alþjóðastofnununum af því að það eru sameiginlegir hagsmunir aðildarríkjanna að þeim sé fylgt, en ef hvert ríki hefur frítt spil með að víkja frá markmiðunum tímabundið eins og var um tíma vandamál innan Evrópusambandsins. Bjarna Benediktssyni er samt ekki verr við ríkisfjármálasáttmála ESB en svo að hann er tilgreindur í greinargerð frumvarpsins sem eitt af þeim viðmiðum sem voru höfð til hliðsjónar við gerð íslenzku fjármálareglnanna. Og svo mikið er víst að verði frumvarp ráðherrans samþykkt, verða ríkisfjármálareglur ESB engin hindrun í vegi fyrir því að Ísland gangi í sambandið.
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun