Hagstjórnarmistök Þórður Snær Júlíusson skrifar 17. september 2012 06:00 Framsóknarflokkurinn hóf kosningaveturinn síðastliðinn fimmtudag með því að kynna nýja tillögu sína um aðgerðir gegn skuldavanda heimila. Tillagan gengur í grófum dráttum út á að afborganir af verðtryggðum fasteignalánum muni koma til frádráttar af tekjuskattstofni og að sá frádráttur verði lagður inn á höfuðstól viðkomandi fasteignalána. Samhliða á að leggja til að samið verði við veitendur íbúðalána um að færa öll slík lán niður í 100 prósent af fasteignamati húsnæðis. Þessi ráðstöfun á síðan að gilda í þrjú ár. Til viðbótar gera tillögur Framsóknarflokksins ráð fyrir að fjögurra prósenta þak verði sett á verðtryggingu. Kjarninn í tillögum Framsóknarflokksins er sá sami og í kosningaloforði flokksins fyrir síðustu kosningar, þegar hann lofaði 20 prósenta almennri niðurfellingu á skuldum heimila. Afleiðingar beggja leiða eru líka þær sömu: óheyrilegur kostnaður fyrir ríkissjóð, sem hann hefur enga burði til að standa undir. Seðlabankinn komst að þeirri niðurstöðu í apríl, eftir ítarlegustu greiningu sem framkvæmd hefur verið á 20 prósenta almennum skuldaniðurfærslum, að leiðin myndi kosta 261 milljarð króna. Tæplega 60 prósent afskriftanna myndu falla í skaut tekjuháum heimilum en einungis fjórðungur skila sér til tekjulágra heimila. Munurinn á þeirri tillögu og nýju Framsóknar-tillögunni er sá að sú síðari gæti jafnvel orðið enn dýrari og ómarkvissari. Frádráttur frá skattgreiðslum myndi skerða tekjur íslenska ríkisins gríðarlega, enda um stærsta einstaka útgjaldalið hvers heimilis að ræða. Að sama skapi myndu þeir sem eru með hæstu lánin, og búa í dýrustu eignunum, fá mesta skattafrádráttinn. Ríkissjóður, sem áætlar að borga 88 milljarða króna í vaxtagjöld á næsta ári, hefur ekki efni á því. Niðurfærsla á fasteignamati í 100 prósent af fasteignamati, sem er umtalsvert lægra en markaðsvirði, myndi væntanlega þýða að Íbúðalánasjóður, sem á rúmlega 60 prósent allra verðtryggðra lána, þyrfti að færa niður virði eigna sinna í samræmi við verri veðstöðu. Við það myndi sjóðurinn, sem er með 1,4 prósenta eiginfjárhlutfall, verða tæknilega gjaldþrota á ábyrgð íslenska ríkisins. Með þaki á verðtryggingu myndu eigendur skulda sjóðsins, lífeyrissjóðir landsins, síðan tapa tugum milljarða króna. Hinar nýju tillögur Framsóknarflokksins ættu þó ekki að koma neitt sérstaklega á óvart. Flokkurinn er þekktur fyrir að gefa út galin loforð í aðdraganda kosninga. Árið 1999 lofaði hann að leggja milljarð króna í að gera Ísland fíkniefnalaust innan nokkurra ára. Milljarðurinn skilaði sér aldrei og líkast til geta allir verið sammála um að Ísland er enn víðs fjarri því að vera fíkniefnalaust. Árið 2003 lofaði flokkurinn 90 prósenta íbúðalánum. Þótt fasteignabólan sem blásin var upp í kjölfarið hafi að mestu verið drifin af einkabönkunum segir í rannsóknarskýrslu Alþingis að 90 prósenta lánin hafi verið „ein af stærri hagstjórnarmistökum í aðdraganda falls bankanna, mistök sem gerð voru með fullri þekkingu á mögulegum afleiðingum, sem ekki létu á sér standa“. Árið 2009 kom síðan hið ómarkvissa og fjárhagslega lamandi loforð um 20 prósenta almenna niðurfellingu húsnæðisskulda. Og nú er sama hugmynd um eignatilfærslu úr almannasjóðum til skuldsettra endurvakin, en klædd í önnur föt. Ef henni verður hrint í framkvæmd er nokkuð ljóst að sagan myndi dæma hana sem ein af stærstu hagstjórnarmistökum í kjölfar falls bankanna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þórður Snær Júlíusson Mest lesið Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Hver ætlar að bera ábyrgð á mannslífi? Sævar Þór Jónsson Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun Horfumst í augu Kristín Thoroddsen Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 2/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun Saga Israa á Gaza og hvernig hægt er að verða að liði Katrín Harðardóttir,Israa Saed Skoðun Flokkur fólksins eða flokkun fólksins? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Er aldur bara tala? Teitur Guðmundsson Skoðun Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir Skoðun
Framsóknarflokkurinn hóf kosningaveturinn síðastliðinn fimmtudag með því að kynna nýja tillögu sína um aðgerðir gegn skuldavanda heimila. Tillagan gengur í grófum dráttum út á að afborganir af verðtryggðum fasteignalánum muni koma til frádráttar af tekjuskattstofni og að sá frádráttur verði lagður inn á höfuðstól viðkomandi fasteignalána. Samhliða á að leggja til að samið verði við veitendur íbúðalána um að færa öll slík lán niður í 100 prósent af fasteignamati húsnæðis. Þessi ráðstöfun á síðan að gilda í þrjú ár. Til viðbótar gera tillögur Framsóknarflokksins ráð fyrir að fjögurra prósenta þak verði sett á verðtryggingu. Kjarninn í tillögum Framsóknarflokksins er sá sami og í kosningaloforði flokksins fyrir síðustu kosningar, þegar hann lofaði 20 prósenta almennri niðurfellingu á skuldum heimila. Afleiðingar beggja leiða eru líka þær sömu: óheyrilegur kostnaður fyrir ríkissjóð, sem hann hefur enga burði til að standa undir. Seðlabankinn komst að þeirri niðurstöðu í apríl, eftir ítarlegustu greiningu sem framkvæmd hefur verið á 20 prósenta almennum skuldaniðurfærslum, að leiðin myndi kosta 261 milljarð króna. Tæplega 60 prósent afskriftanna myndu falla í skaut tekjuháum heimilum en einungis fjórðungur skila sér til tekjulágra heimila. Munurinn á þeirri tillögu og nýju Framsóknar-tillögunni er sá að sú síðari gæti jafnvel orðið enn dýrari og ómarkvissari. Frádráttur frá skattgreiðslum myndi skerða tekjur íslenska ríkisins gríðarlega, enda um stærsta einstaka útgjaldalið hvers heimilis að ræða. Að sama skapi myndu þeir sem eru með hæstu lánin, og búa í dýrustu eignunum, fá mesta skattafrádráttinn. Ríkissjóður, sem áætlar að borga 88 milljarða króna í vaxtagjöld á næsta ári, hefur ekki efni á því. Niðurfærsla á fasteignamati í 100 prósent af fasteignamati, sem er umtalsvert lægra en markaðsvirði, myndi væntanlega þýða að Íbúðalánasjóður, sem á rúmlega 60 prósent allra verðtryggðra lána, þyrfti að færa niður virði eigna sinna í samræmi við verri veðstöðu. Við það myndi sjóðurinn, sem er með 1,4 prósenta eiginfjárhlutfall, verða tæknilega gjaldþrota á ábyrgð íslenska ríkisins. Með þaki á verðtryggingu myndu eigendur skulda sjóðsins, lífeyrissjóðir landsins, síðan tapa tugum milljarða króna. Hinar nýju tillögur Framsóknarflokksins ættu þó ekki að koma neitt sérstaklega á óvart. Flokkurinn er þekktur fyrir að gefa út galin loforð í aðdraganda kosninga. Árið 1999 lofaði hann að leggja milljarð króna í að gera Ísland fíkniefnalaust innan nokkurra ára. Milljarðurinn skilaði sér aldrei og líkast til geta allir verið sammála um að Ísland er enn víðs fjarri því að vera fíkniefnalaust. Árið 2003 lofaði flokkurinn 90 prósenta íbúðalánum. Þótt fasteignabólan sem blásin var upp í kjölfarið hafi að mestu verið drifin af einkabönkunum segir í rannsóknarskýrslu Alþingis að 90 prósenta lánin hafi verið „ein af stærri hagstjórnarmistökum í aðdraganda falls bankanna, mistök sem gerð voru með fullri þekkingu á mögulegum afleiðingum, sem ekki létu á sér standa“. Árið 2009 kom síðan hið ómarkvissa og fjárhagslega lamandi loforð um 20 prósenta almenna niðurfellingu húsnæðisskulda. Og nú er sama hugmynd um eignatilfærslu úr almannasjóðum til skuldsettra endurvakin, en klædd í önnur föt. Ef henni verður hrint í framkvæmd er nokkuð ljóst að sagan myndi dæma hana sem ein af stærstu hagstjórnarmistökum í kjölfar falls bankanna.
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun