Nýtt fjármálakerfi Jón Sigurðsson skrifar 12. febrúar 2010 06:00 Frumvarp um fjármálafyrirtæki er til afgreiðslu á Alþingi. Frumvarpið markar mikilvæg skref í átt að nýju fjármálakerfi sem nauðsyn er að byggja upp í stað þess sem hrundi. Frumvarpið kveður á um skarpar reglur sem tryggja eiga góða stjórnun og vandaða viðskiptaháttu á fjármálamarkaði. Heimildir Fjármálaeftirlitsins verða auknar verulega. Reynt er að hindra að menn beri við bankaleynd gegn upplýsingaóskum eftirlitsstofnana. Ákvæði eru hert og skýrð um fjöldamörg atriði sem máli skipta. Meðal þess sem frumvarpið fjallar um eru lán til eigin stjórnarmanna, ótryggð lán eða lán með veikum veðum, áhættustig sem tengist einum og sama viðskiptamanni, mat á eignaraðilum og tilkynningafrestir. Sett verða nýstárleg ákvæði til að knýja fram upplýsingar um innbyrðis tengsl eigenda. Ábyrgð stjórnarmanna verður aukin verulega, og ákvæði eru um tilhögun endurskoðunar og innri endurskoðun. Víða er nú rætt um þær grundvallarbreytingar sem óhjákvæmilegar verða í fjármálafyrirtækjum og á fjármálamörkuðum eftir atburði nýliðinna missera. Jafnvel Alan Greenspan, fyrrum seðlabankastjóri í Bandaríkjunum, hefur viðurkennt opinberlega að það sjálfræði sem einkenndi fjármálastarfsemi á síðustu árum getur ekki gengið og að fjármálamarkaðir rétta sig ekki alltaf sjálfir af án ytri aðstoðar. Í þessu felst að fjármálakerfinu er ekki treyst til að verja almenning og samfélögin gegn skelfilegum afleiðingum mistaka eða misferlis þeirra sem starfa á fjármálamörkuðum. Fjöldamörg atriði koma til skoðunar í þessum umræðum. Erlendis er talað um að taka aftur upp verkaskiptingu banka svipaða því sem lengi tíðkaðist vestan hafs. Þá er bönkum skipt í mismunandi undirflokka og hverjum um sig bannað að stunda ólíkar greinar bankastarfsemi. Settur er vörður um innstæður almennings, meðal annars með því að bönkum sem varðveita þær er bannað að starfa jafnframt sem fjárfestingarbankar eða að taka verulega eigin viðskiptaáhættu. Einnig er rætt um auknar heimildir eftirlitsstofnana og miklu nákvæmara og tímanlegara eftirlit heldur en verið hefur. Þótt reglur um bankaleynd kunni að haldast lítt breyttar út á við er ráð gert fyrir því að eftirlitsstofnanir verði betur undanþegnar þeim en verið hefur. Sérstök athygli beinist líka um þessar mundir að starfsháttum endurskoðenda, bæði að innri endurskoðun innan veggja fjármálafyrirtækjanna og ekki síður að sjálfstætt starfandi endurskoðendum. Kröfur um eigið fé, lausafé og um samræmi í dreifingu skuldbindinga og inngreiðslna verða líklega auknar verulega. Sama á við um dreifingu áhættu, bæði á milli viðskiptamanna, einstakra innlána og útlána, svo og milli áhættuflokka og tímasetninga. Þessu til viðbótar eru víða kröfur uppi um bann við mjög flóknum og ógegnsæjum skjalaformum og viðskiptaformum en þess háttar viðskipti voru einmitt í tísku á undanförnum árum - með hörmulegum afleiðingum. Síðast en ekki síst er að nefna að rætt er um stóraukna beina og persónulega ábyrgð stjórnarmanna og stjórnenda fjármálafyrirtækjanna. Fjölmiðlar eiga að fylgjast með þróun löggjafar á þessu sviði. Enginn efast lengur um að reglur fjármálakerfisins eru hagsmunamál almennings. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fastir pennar Mest lesið Kolbrún Pálsdóttir – Öflugur leiðtogi fyrir framtíð Háskóla Íslands Kristín Jónsdóttir,Þórdís Jóna Sigurðardóttir Skoðun Við erum ekki Rússland Sigmar Guðmundsson Skoðun Er ný ESB-langavitleysa íslenzkrar ríkisstjórnar í uppsiglingu? Ole Anton Bieltvedt Skoðun Björn veit að þekking þrífst í samfélagi, ekki í einangrun Magnea Rut Gunnarsdóttir Skoðun Silja Bára - öflugur málsvari sjálfbærni og loftslagsmála Íris Lind Sæmundsdóttir Skoðun Af hverju veljum við Silju Báru? Auður Birna Stefánsdóttir,Pia Hansson Skoðun Íslendingar eru dónalegir, óhófsamir, þjófóttir villimenn Sif Sigmarsdóttir Fastir pennar Samskipti: Lykillinn að vellíðan og árangri í vinnuumhverfi Ásta Guðrún Guðbrandsdóttir Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Davíð og Golíat, hugrekki og berskjöldun Dr. Sigurvin Lárus Jónsson Skoðun Evrópusambandið og upplýsingalæsi Ægir Örn Arnarson Skoðun
Frumvarp um fjármálafyrirtæki er til afgreiðslu á Alþingi. Frumvarpið markar mikilvæg skref í átt að nýju fjármálakerfi sem nauðsyn er að byggja upp í stað þess sem hrundi. Frumvarpið kveður á um skarpar reglur sem tryggja eiga góða stjórnun og vandaða viðskiptaháttu á fjármálamarkaði. Heimildir Fjármálaeftirlitsins verða auknar verulega. Reynt er að hindra að menn beri við bankaleynd gegn upplýsingaóskum eftirlitsstofnana. Ákvæði eru hert og skýrð um fjöldamörg atriði sem máli skipta. Meðal þess sem frumvarpið fjallar um eru lán til eigin stjórnarmanna, ótryggð lán eða lán með veikum veðum, áhættustig sem tengist einum og sama viðskiptamanni, mat á eignaraðilum og tilkynningafrestir. Sett verða nýstárleg ákvæði til að knýja fram upplýsingar um innbyrðis tengsl eigenda. Ábyrgð stjórnarmanna verður aukin verulega, og ákvæði eru um tilhögun endurskoðunar og innri endurskoðun. Víða er nú rætt um þær grundvallarbreytingar sem óhjákvæmilegar verða í fjármálafyrirtækjum og á fjármálamörkuðum eftir atburði nýliðinna missera. Jafnvel Alan Greenspan, fyrrum seðlabankastjóri í Bandaríkjunum, hefur viðurkennt opinberlega að það sjálfræði sem einkenndi fjármálastarfsemi á síðustu árum getur ekki gengið og að fjármálamarkaðir rétta sig ekki alltaf sjálfir af án ytri aðstoðar. Í þessu felst að fjármálakerfinu er ekki treyst til að verja almenning og samfélögin gegn skelfilegum afleiðingum mistaka eða misferlis þeirra sem starfa á fjármálamörkuðum. Fjöldamörg atriði koma til skoðunar í þessum umræðum. Erlendis er talað um að taka aftur upp verkaskiptingu banka svipaða því sem lengi tíðkaðist vestan hafs. Þá er bönkum skipt í mismunandi undirflokka og hverjum um sig bannað að stunda ólíkar greinar bankastarfsemi. Settur er vörður um innstæður almennings, meðal annars með því að bönkum sem varðveita þær er bannað að starfa jafnframt sem fjárfestingarbankar eða að taka verulega eigin viðskiptaáhættu. Einnig er rætt um auknar heimildir eftirlitsstofnana og miklu nákvæmara og tímanlegara eftirlit heldur en verið hefur. Þótt reglur um bankaleynd kunni að haldast lítt breyttar út á við er ráð gert fyrir því að eftirlitsstofnanir verði betur undanþegnar þeim en verið hefur. Sérstök athygli beinist líka um þessar mundir að starfsháttum endurskoðenda, bæði að innri endurskoðun innan veggja fjármálafyrirtækjanna og ekki síður að sjálfstætt starfandi endurskoðendum. Kröfur um eigið fé, lausafé og um samræmi í dreifingu skuldbindinga og inngreiðslna verða líklega auknar verulega. Sama á við um dreifingu áhættu, bæði á milli viðskiptamanna, einstakra innlána og útlána, svo og milli áhættuflokka og tímasetninga. Þessu til viðbótar eru víða kröfur uppi um bann við mjög flóknum og ógegnsæjum skjalaformum og viðskiptaformum en þess háttar viðskipti voru einmitt í tísku á undanförnum árum - með hörmulegum afleiðingum. Síðast en ekki síst er að nefna að rætt er um stóraukna beina og persónulega ábyrgð stjórnarmanna og stjórnenda fjármálafyrirtækjanna. Fjölmiðlar eiga að fylgjast með þróun löggjafar á þessu sviði. Enginn efast lengur um að reglur fjármálakerfisins eru hagsmunamál almennings.
Kolbrún Pálsdóttir – Öflugur leiðtogi fyrir framtíð Háskóla Íslands Kristín Jónsdóttir,Þórdís Jóna Sigurðardóttir Skoðun
Kolbrún Pálsdóttir – Öflugur leiðtogi fyrir framtíð Háskóla Íslands Kristín Jónsdóttir,Þórdís Jóna Sigurðardóttir Skoðun