Traust og gegnsæi Steinunn Stefánsdóttir skrifar 24. febrúar 2010 06:00 Gegnsæi og traust hefur verið rauður þráður í kröfu íslensks almennings um betra samfélag, framtíðarsýn um það samfélag sem hér verður reist á rústum þess sem féll. Engan þarf að undra að undiraldan í þessum kröfum er þung því við hrun bankanna og efnahagskerfisins alls hrundi einnig heimsmynd sem hér hafði verið byggð upp af mikilli elju; heimsmyndin um hina kláru Íslendinga sem væru búnir að gera bissness áður en silalegir þegnar stærri þjóðríkja væru einu sinni búnir að átta sig á viðskiptatækifærinu. Eftir hrunið rann smám saman upp fyrir þjóðinni að innistæðan var lítil fyrir þessari heimsmynd, hún var í raun meira og minna reist á blekkingu og kláru Íslendingarnir voru klárastir í að næla í lánsfé. Snjóboltarnir runnu niður fjallshlíðarnar og regluverkið var á engan hátt í stakk búið til að koma í veg fyrir tjón af þeim sökum. Því er það svo að nú vill fólk ekki láta blekkja sig lengur, það hafnar feluleik, vill opna og gegnsæja stjórnsýslu og það vill einnig geta treyst því að vel sé farið með þau fjármálafyrirtæki sem hér starfa, að starfsemi þeirra þoli dagsins ljós og að þeir sem með ábyrgð fara séu ekki uppvísir að því að hafa farið gáleysislega með fé. Það er því afar eðlilegt að fulltrúar í skilanefndum séu undir smásjá en Fréttablaðið greindi í gær frá 1,2 milljarða króna skuldum og 2,2 milljarða króna tapi félaga í eigu fulltrúa í skilanefnd Glitnis. Í frétt blaðsins kemur fram að forstjóra Fjármálaeftirlitsins finnist þessi staða áhyggjuefni og ekki viðeigandi. Hins vegar eru heimildir Fjármálaeftirlitsins til að skipta sér af skilanefndum takmarkaðar. Einnig hefur komið fram að skilanefndir bankanna hafi verið skipaðar hratt og í nokkru flaustri, eins og raunar á við um ótal margar ákvarðanir sem teknar voru í kjölfar hrunsins. Það er vissulega talsvert áhyggjuefni ef eima á eftir af flausturslegum ákvörðunum sem teknar eru í skugga stóráfalls um langa framtíð. Nú er skýrslu rannsóknarnefndar þingsins beðið með óþreyju. Vonast er til að með henni verði leyndarhjúp aflétt af að minnsta kosti einhverjum atburðum sem áttu sér stað í aðdraganda hrunsins og skópu þær aðstæður sem leiddu til þess. Krafan um traust og gegnsæi beinist ekki bara að þeim sem fara með ábyrgð í fjármálafyrirtækjum. Hún beinist að þingmönnum og öðrum stjórnmálamönnum sem nú er gert að gera grein fyrir fjárhagslegum tengslum sínum sem og þeim sem þeir hafa þegið af fjárhagslegan stuðning. Krafan beinist einnig að stjórnmálaflokkunum sjálfum sem einnig er gert að gera grein fyrir fjárhagslegum bakhjörlum í kostnaðarsamri kosningabaráttu. Fólk vill geta treyst því að þeir sem kjörnir eru til að taka ákvarðanir sem varða hagsmuni heillar þjóðar séu ekki bundnir af hagsmunum einstaklinga eða fyrirtækja. Það verður að moka líkunum úr lestinni, bæði í fjármálaheiminum og stjórnmálunum. Þótt Íslendingar séu fáir þá eru þeir nógu margir til að manna leiðandi stöður í því uppbyggingarstarfi sem nú stendur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Rannsóknarskýrsla Alþingis Steinunn Stefánsdóttir Mest lesið Kolbrún Þ. Pálsdóttir – rétti leiðtoginn fyrir Háskóla Íslands Hafliði Ásgeirsson,Eyjólfur Brynjar Eyjólfsson,Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir Skoðun Magnús Karl er hæfastur rektorsframbjóðenda Ástráður Eysteinsson Skoðun Kjósum opnara grunnnám Toby Erik Wikström Skoðun Háskólasamfélag á tímamótum - Silja Bára sem næsti rektor HÍ Berglind Rós Magnúsdóttir Skoðun Hver reif kjaft við hvern? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson Skoðun Betri starfsaðstæður og skilvirkari háskóli Silja Bára Ómarsdóttir Skoðun Alþjóðlegt samstarf er forsenda öruggra landamæra Jón Pétur Jónsson,Íris Björg Kristjánsdóttir Skoðun Ríkisábyrgð á 1.490 milljarða króna? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Davíð og Golíat, hugrekki og berskjöldun Dr. Sigurvin Lárus Jónsson Skoðun Samskipti: Lykillinn að vellíðan og árangri í vinnuumhverfi Ásta Guðrún Guðbrandsdóttir Skoðun
Gegnsæi og traust hefur verið rauður þráður í kröfu íslensks almennings um betra samfélag, framtíðarsýn um það samfélag sem hér verður reist á rústum þess sem féll. Engan þarf að undra að undiraldan í þessum kröfum er þung því við hrun bankanna og efnahagskerfisins alls hrundi einnig heimsmynd sem hér hafði verið byggð upp af mikilli elju; heimsmyndin um hina kláru Íslendinga sem væru búnir að gera bissness áður en silalegir þegnar stærri þjóðríkja væru einu sinni búnir að átta sig á viðskiptatækifærinu. Eftir hrunið rann smám saman upp fyrir þjóðinni að innistæðan var lítil fyrir þessari heimsmynd, hún var í raun meira og minna reist á blekkingu og kláru Íslendingarnir voru klárastir í að næla í lánsfé. Snjóboltarnir runnu niður fjallshlíðarnar og regluverkið var á engan hátt í stakk búið til að koma í veg fyrir tjón af þeim sökum. Því er það svo að nú vill fólk ekki láta blekkja sig lengur, það hafnar feluleik, vill opna og gegnsæja stjórnsýslu og það vill einnig geta treyst því að vel sé farið með þau fjármálafyrirtæki sem hér starfa, að starfsemi þeirra þoli dagsins ljós og að þeir sem með ábyrgð fara séu ekki uppvísir að því að hafa farið gáleysislega með fé. Það er því afar eðlilegt að fulltrúar í skilanefndum séu undir smásjá en Fréttablaðið greindi í gær frá 1,2 milljarða króna skuldum og 2,2 milljarða króna tapi félaga í eigu fulltrúa í skilanefnd Glitnis. Í frétt blaðsins kemur fram að forstjóra Fjármálaeftirlitsins finnist þessi staða áhyggjuefni og ekki viðeigandi. Hins vegar eru heimildir Fjármálaeftirlitsins til að skipta sér af skilanefndum takmarkaðar. Einnig hefur komið fram að skilanefndir bankanna hafi verið skipaðar hratt og í nokkru flaustri, eins og raunar á við um ótal margar ákvarðanir sem teknar voru í kjölfar hrunsins. Það er vissulega talsvert áhyggjuefni ef eima á eftir af flausturslegum ákvörðunum sem teknar eru í skugga stóráfalls um langa framtíð. Nú er skýrslu rannsóknarnefndar þingsins beðið með óþreyju. Vonast er til að með henni verði leyndarhjúp aflétt af að minnsta kosti einhverjum atburðum sem áttu sér stað í aðdraganda hrunsins og skópu þær aðstæður sem leiddu til þess. Krafan um traust og gegnsæi beinist ekki bara að þeim sem fara með ábyrgð í fjármálafyrirtækjum. Hún beinist að þingmönnum og öðrum stjórnmálamönnum sem nú er gert að gera grein fyrir fjárhagslegum tengslum sínum sem og þeim sem þeir hafa þegið af fjárhagslegan stuðning. Krafan beinist einnig að stjórnmálaflokkunum sjálfum sem einnig er gert að gera grein fyrir fjárhagslegum bakhjörlum í kostnaðarsamri kosningabaráttu. Fólk vill geta treyst því að þeir sem kjörnir eru til að taka ákvarðanir sem varða hagsmuni heillar þjóðar séu ekki bundnir af hagsmunum einstaklinga eða fyrirtækja. Það verður að moka líkunum úr lestinni, bæði í fjármálaheiminum og stjórnmálunum. Þótt Íslendingar séu fáir þá eru þeir nógu margir til að manna leiðandi stöður í því uppbyggingarstarfi sem nú stendur.
Kolbrún Þ. Pálsdóttir – rétti leiðtoginn fyrir Háskóla Íslands Hafliði Ásgeirsson,Eyjólfur Brynjar Eyjólfsson,Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir Skoðun
Alþjóðlegt samstarf er forsenda öruggra landamæra Jón Pétur Jónsson,Íris Björg Kristjánsdóttir Skoðun
Kolbrún Þ. Pálsdóttir – rétti leiðtoginn fyrir Háskóla Íslands Hafliði Ásgeirsson,Eyjólfur Brynjar Eyjólfsson,Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir Skoðun
Alþjóðlegt samstarf er forsenda öruggra landamæra Jón Pétur Jónsson,Íris Björg Kristjánsdóttir Skoðun