Hámarkslaunin 1. júlí 2009 06:00 Alþingi skorar á ríkisstjórnina að láta undirbúa löggjöf um hámarkslaun, þar sem kveðið verði á um að ekki megi greiða hærri laun hér á landi en sem svarar tvöföldum vinnulaunum verkamanns miðað við 40 stunda vinnuviku." Svo hljóðaði þingsályktunartillaga sem kom fram á Alþingi árið 1979. Fyrir þrjátíu árum ræddu menn það í alvöru að setja lög á Íslandi sem bönnuðu meiri launamun en tvöfaldan. Flutningsmenn voru ekki af verri endanum; Stefán Jónsson alþingismaður og útvarpsmaður, Helgi Seljan, Jónas Árnason, Kjartan Ólafsson og Ólafur Ragnar Grímsson. Þrátt fyrir að sá síðastnefndi hafi síðar snúið til starfa þar sem hann þáði - og þiggur enn - vel tvöföld verkamannalaun, er þessi tillaga um margt merkileg. Kannski þarf engan að undra að hún kom frá vinstri væng stjórnmálanna; allt voru þetta þingmenn Alþýðubandalagsins. Og auðvitað var hún felld. Við lestur Alþingistíðinda kemur hins vegar í ljós að aðrir þingmenn litu ekki á þetta sem dellu í veruleikafirrtum vinstrimönnum. Þvert á móti ræddu margir þetta málefnalega; þetta væri erfitt í framkvæmd, hvernig ætluðu menn að skipa einkafyrirtækjum fyrir og svo framvegis. Þrjátíu ár eru liðin og aftur liggur fyrir þingi tillaga um að handstýra launum. Nú eru það ríkisstarfsmenn sem mega ekki vera hærra launaðir en forsætisráðherra. Í millitíðinni margfaldaðist launamunur hér á landi, það varð lenska að meta fólk eftir mánaðarlaunum og finna þurfti upp nýtt orð fyrir hæstu launin; ofurlaun hétu þau. Ábyrgðin var það sem ætíð var vísað til, launin urðu að stigmagnast með einhverri óskilgreindri ábyrgð upp í hæstu hæðir. Eitthvað minna hefur þó farið fyrir þessari ábyrgð að undanförnu. En athyglisvert er að Stebbi á löppinni og meðflutningsmenn hans vísuðu einnig til ábyrgðar í sinni tillögu. Þeir vildu hafa kerfið líkt hlutakerfi á sjónum, þar sem skipstjórinn ber mestu ábyrgðina og hlýtur því hæst launin. Tvöfalt hærri laun en sá lægst launaði; hásetinn. vel má vera að lög um hámarkslaunamun séu dæmi um forræðishyggju. Af einhverjum ástæðum hugnast manni þau þó betur en sá hundrað- eða þúsundfaldi launamunur sem kynti undir geðveikinni hér fyrir skemmstu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Bannað að lækna sykursýki II Lukka Pálsdóttir Skoðun Barnaskapur Bjarna Ben; Fjölmargar þjóðir með meiri kaupmátt en við! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Sigurður Ingi og óverðtryggingin Hjalti Þórisson Skoðun Jæja, ræðum þá þetta dásamlega Evrópusamband Haraldur Ólafsson Skoðun Varnarveggur gegn vonbrigðum Sanna Magdalena Mörtudóttir Skoðun Flokkur fólksins vill efla byggð um land allt! Lilja Rafney Magnúsdóttir Skoðun Af hverju ég styð Samfylkinguna – og Hannes Sigurbjörn Jónsson Ásbjörn Þór Ásbjörnsson Skoðun Hægri menn vega að heilbrigðiskerfinu Stefán Ólafsson Skoðun Þrælakistur samtímans? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson Skoðun „Útlendingar“ og „þetta fólk“ Jasmina Vajzović Crnac Skoðun
Alþingi skorar á ríkisstjórnina að láta undirbúa löggjöf um hámarkslaun, þar sem kveðið verði á um að ekki megi greiða hærri laun hér á landi en sem svarar tvöföldum vinnulaunum verkamanns miðað við 40 stunda vinnuviku." Svo hljóðaði þingsályktunartillaga sem kom fram á Alþingi árið 1979. Fyrir þrjátíu árum ræddu menn það í alvöru að setja lög á Íslandi sem bönnuðu meiri launamun en tvöfaldan. Flutningsmenn voru ekki af verri endanum; Stefán Jónsson alþingismaður og útvarpsmaður, Helgi Seljan, Jónas Árnason, Kjartan Ólafsson og Ólafur Ragnar Grímsson. Þrátt fyrir að sá síðastnefndi hafi síðar snúið til starfa þar sem hann þáði - og þiggur enn - vel tvöföld verkamannalaun, er þessi tillaga um margt merkileg. Kannski þarf engan að undra að hún kom frá vinstri væng stjórnmálanna; allt voru þetta þingmenn Alþýðubandalagsins. Og auðvitað var hún felld. Við lestur Alþingistíðinda kemur hins vegar í ljós að aðrir þingmenn litu ekki á þetta sem dellu í veruleikafirrtum vinstrimönnum. Þvert á móti ræddu margir þetta málefnalega; þetta væri erfitt í framkvæmd, hvernig ætluðu menn að skipa einkafyrirtækjum fyrir og svo framvegis. Þrjátíu ár eru liðin og aftur liggur fyrir þingi tillaga um að handstýra launum. Nú eru það ríkisstarfsmenn sem mega ekki vera hærra launaðir en forsætisráðherra. Í millitíðinni margfaldaðist launamunur hér á landi, það varð lenska að meta fólk eftir mánaðarlaunum og finna þurfti upp nýtt orð fyrir hæstu launin; ofurlaun hétu þau. Ábyrgðin var það sem ætíð var vísað til, launin urðu að stigmagnast með einhverri óskilgreindri ábyrgð upp í hæstu hæðir. Eitthvað minna hefur þó farið fyrir þessari ábyrgð að undanförnu. En athyglisvert er að Stebbi á löppinni og meðflutningsmenn hans vísuðu einnig til ábyrgðar í sinni tillögu. Þeir vildu hafa kerfið líkt hlutakerfi á sjónum, þar sem skipstjórinn ber mestu ábyrgðina og hlýtur því hæst launin. Tvöfalt hærri laun en sá lægst launaði; hásetinn. vel má vera að lög um hámarkslaunamun séu dæmi um forræðishyggju. Af einhverjum ástæðum hugnast manni þau þó betur en sá hundrað- eða þúsundfaldi launamunur sem kynti undir geðveikinni hér fyrir skemmstu.