Gott frumkvæði en of íhaldssamt 21. október 2006 06:00 Formaður Samfylkingarinnar hefur ásamt öðrum þingmönnum flokksins lagt fram frumvap til laga um endurskipulagningu stjórnarráðsins og fækkun ráðuneyta. Hugmyndum um slíkar breytingar hefur skotið upp öðru hvoru um langa hríð án þess að nokkuð gerðist. Mála sannast er að löngu er tímabært að stokka stjórnarráðið upp. Gildandi löggjöf var mikil bragarbót á sinni tíð. Með henni var tryggð ákveðin festa í stjórnsýslunni. Ráðuneytaskipanin er hins vegar löngu úrelt. Ekkert launungarmál er að núverandi skipan ráðuneyta tók meðal annars mið af því að hentugt væri að skipta stjórnarráðinu pólitískt við stjórnarmyndanir. Í sjálfu sér var ekkert óeðlilegt við það. En tímarnir eru breyttir. Ráðuneyti sem áður voru pólitískt mikilvæg eru það í minna mæli í dag. Sú var tíð að mestu máli skipti að hafa völd í atvinnuvegaráðuneytunum. Við stjórnarmyndanir var því eðlilegt að dreifa þeim áhrifum. Langt er hins vegar síðan tilefni var til að sameina þau á nýjan leik. Nú er menntamálaráðuneytið óefað pólitískt mikilvægasta ráðuneytið. Einhverjum þykir að vísu fínna að sitja í utanríkisráðuneytinu en fyrrum var það pólitískt óáhugavert. Þannig breytast tímarnir. Við stjórnarmyndanir er jafnan snúið að koma samhliða fram lagabreytingum um endurskipulagningu ráðuneyta. Eftir að ráðherrar eru sestir í stólana er þrautin þyngri að rífa skipulagið upp. Þetta er reynsla margra sem hafa haft góð áform um að taka á málinu. Í því ljósi ber að fagna nýju frumkvæði að umræðu um þessi efni. Hitt er annað að þessar nýju tillögur eru ekki nógu róttækar. Full ástæða er til þess að ganga mun lengra en þar er gert ráð fyrir. Nauðsynlegt er að fækka ráðuneytum. En á hinn bóginn er ástæðulaust að festa fjölda þeirra og verkefni í lögum. Það er of ósveigjanleg skipan. Réttara væri við ríkjandi aðstæður að takmarka fjölda ráðherra til að mynda við níu eða tíu en gefa forsætisráðherra innan þeirra marka kost á að ákveða skipulag stjórnarráðsins með reglugerð. Þannig yrði hægar um vik að laga það að nýjum aðstæðum og viðfangsefnum. Við verðum að reikna með að breytingar næstu fjörutíu ára verði mun hraðari en síðustu fjörutíu ára. Í greinargerð með frumvarpi Samfylkingarinnar er lítillega vikið að nauðsyn breytinga á innra skipulagi ráðuneyta og stofnana. Á því sviði þarf einnig verulega uppstokkun. Sennilega er heilbrigðis- og tryggingaráðuneytið skipulagslega veikast. Á því sviði væri ekki úr vegi að styrkja stefnumótunarhlutverk ráðuneytisins. Þar á móti mætti flytja framkvæmd heilbrigðisþjónustunnar í sérstaka stofnun er hefði með kaup á allri opinberri heilbrigðisþjónustu að gera. Jafnframt þyrfti að skerpa og einfalda eftirlit með heilbrigðiskerfinu, bæði opinbera hlutanum og einkarekna hlutanum. Þá mætti færa Hafrannsóknastofnun undir Háskóla Íslands. Hún er alþjóðlega virt vísindastofnun á sínu sviði. Það gæti verið þáttur í viðreisn háskólans að fá slíka stofnun aftur undir sinn hatt. Sama á við um orkurannsóknir. Alltént er það skynsamlegra en að færa þær undir umhverfisráðuneytið. Frumvarp Samfylkingarinnar er gott og þarft málefnalegt framlag til þeirrar umræðu þó að það sé of íhaldssamt. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðanir Þorsteinn Pálsson Mest lesið Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt Skoðun Vímuefnið VONÍUM Haraldur Ingi Haraldsson Skoðun Svartir föstudagar í boði íslenskra stjórnvalda Haukur Guðmundsson Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson Skoðun Þegar náttúruvinir hitta frambjóðendur. Hjálpartæki kjósandans Stefán Jón Hafstein Skoðun BRCA Elín Íris Fanndal Jónasdóttir Skoðun
Formaður Samfylkingarinnar hefur ásamt öðrum þingmönnum flokksins lagt fram frumvap til laga um endurskipulagningu stjórnarráðsins og fækkun ráðuneyta. Hugmyndum um slíkar breytingar hefur skotið upp öðru hvoru um langa hríð án þess að nokkuð gerðist. Mála sannast er að löngu er tímabært að stokka stjórnarráðið upp. Gildandi löggjöf var mikil bragarbót á sinni tíð. Með henni var tryggð ákveðin festa í stjórnsýslunni. Ráðuneytaskipanin er hins vegar löngu úrelt. Ekkert launungarmál er að núverandi skipan ráðuneyta tók meðal annars mið af því að hentugt væri að skipta stjórnarráðinu pólitískt við stjórnarmyndanir. Í sjálfu sér var ekkert óeðlilegt við það. En tímarnir eru breyttir. Ráðuneyti sem áður voru pólitískt mikilvæg eru það í minna mæli í dag. Sú var tíð að mestu máli skipti að hafa völd í atvinnuvegaráðuneytunum. Við stjórnarmyndanir var því eðlilegt að dreifa þeim áhrifum. Langt er hins vegar síðan tilefni var til að sameina þau á nýjan leik. Nú er menntamálaráðuneytið óefað pólitískt mikilvægasta ráðuneytið. Einhverjum þykir að vísu fínna að sitja í utanríkisráðuneytinu en fyrrum var það pólitískt óáhugavert. Þannig breytast tímarnir. Við stjórnarmyndanir er jafnan snúið að koma samhliða fram lagabreytingum um endurskipulagningu ráðuneyta. Eftir að ráðherrar eru sestir í stólana er þrautin þyngri að rífa skipulagið upp. Þetta er reynsla margra sem hafa haft góð áform um að taka á málinu. Í því ljósi ber að fagna nýju frumkvæði að umræðu um þessi efni. Hitt er annað að þessar nýju tillögur eru ekki nógu róttækar. Full ástæða er til þess að ganga mun lengra en þar er gert ráð fyrir. Nauðsynlegt er að fækka ráðuneytum. En á hinn bóginn er ástæðulaust að festa fjölda þeirra og verkefni í lögum. Það er of ósveigjanleg skipan. Réttara væri við ríkjandi aðstæður að takmarka fjölda ráðherra til að mynda við níu eða tíu en gefa forsætisráðherra innan þeirra marka kost á að ákveða skipulag stjórnarráðsins með reglugerð. Þannig yrði hægar um vik að laga það að nýjum aðstæðum og viðfangsefnum. Við verðum að reikna með að breytingar næstu fjörutíu ára verði mun hraðari en síðustu fjörutíu ára. Í greinargerð með frumvarpi Samfylkingarinnar er lítillega vikið að nauðsyn breytinga á innra skipulagi ráðuneyta og stofnana. Á því sviði þarf einnig verulega uppstokkun. Sennilega er heilbrigðis- og tryggingaráðuneytið skipulagslega veikast. Á því sviði væri ekki úr vegi að styrkja stefnumótunarhlutverk ráðuneytisins. Þar á móti mætti flytja framkvæmd heilbrigðisþjónustunnar í sérstaka stofnun er hefði með kaup á allri opinberri heilbrigðisþjónustu að gera. Jafnframt þyrfti að skerpa og einfalda eftirlit með heilbrigðiskerfinu, bæði opinbera hlutanum og einkarekna hlutanum. Þá mætti færa Hafrannsóknastofnun undir Háskóla Íslands. Hún er alþjóðlega virt vísindastofnun á sínu sviði. Það gæti verið þáttur í viðreisn háskólans að fá slíka stofnun aftur undir sinn hatt. Sama á við um orkurannsóknir. Alltént er það skynsamlegra en að færa þær undir umhverfisráðuneytið. Frumvarp Samfylkingarinnar er gott og þarft málefnalegt framlag til þeirrar umræðu þó að það sé of íhaldssamt.
Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun
Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun