Sigrun Asmundsson, forseti Íslendingadagsins, tók við búningnum fyrir hönd Vestur-Íslendinganna en á athöfninni voru einnig Jenny Hill, sendiherra Kanada á Íslandi, og Eliza Reid, fyrrum forsetafrú.

Saumuðu búninginn í vetur

Athöfnin fór fram seinni partinn í gær í lítilli fallegri kirkju á Minna-Knarranesi á Vatnsleysuströnd. Hópurinn sem afhenti búninginn telur nítján konur og þrjá karla sem unnu að því í sameiningu í vetur að sauma búninginn á fjallkonuna þar ytra en þar er hefð fyrir því, líkt og víða um landið, að fjallkonan komi fram í svokölluðum kyrtli en ekki skautbúningi, eins og hefð er fyrir í Reykjavík. 

Kyrtillinn er kvenbúningur sem var líkt og skautbúningurinn hannaður af Sigurði málara Guðmundssyni á árunum 1858 til 1870.

Þessi tiltekni kyrtill er hvítur með ísaumuðu mynstri hönnuðu af Sigurði málara og var mynstrið sérvalið af konum á Nýja-Íslandi, að sögn Guðlaugar Sigurðardóttur sem er ein þeirra sem tók þátt í að skapa búninginn. Hún segir hugmyndina hafa sprottið upp þegar hópurinn heimsótti Gimli og Nýja-Ísland árið 2023 og tók þátt í hátíðarhöldunum á Íslendingadaginn.

„Okkur fannst þegar við fórum þarna út. Það er ótrúlegt að upplifa hvað fólk er enn þá tengt Íslandi eftir allan þennan tíma. Fólk talar íslensku og við fundum fyrir miklu þakklæti fyrir það að við fórum út og kynntum íslenska þjóðbúninginn. Þannig varð þessi hugmynd til að sýna í verki að okkur þyki vænt um þessi tengsl líka,“ segir Guðlaug.

Kanadíska fjallkonan eldri en sú íslenska

Hún segir fjallkonuna raunar eiga sér lengri hefð í Kanada en á Íslandi. Fjallkonan hafi komið fyrst fram á Íslendingadeginum árið 1924 fyrir rétt rúmum hundrað árum síðan og löngu áður en sautjándi júní var fyrst haldinn hátíðlegur hér á landi, enda var Ísland þá enn í konungssambandi við Danmörku.

Á athöfninni voru ræðuhöld og tónlist og svo var búningurinn formlega afhentur. Sigrun Asmundsson ávarpaði hópinn og það gerðu Jenny Hill sendifrú og Almar Grímsson einnig. Almar er mikill Ný-Íslandsvinur og hefur farið í margar ferðir vestur um höf og hefur ramma taug til nýlendunnar. Í kirkjunni voru ekki bara eintómar tölur heldur lék Jakob Frímann Magnússon einnig á orgel og Margrét Bóasdóttir kórstjóri stýrði söng.

Guðlaug segir hópinn hafa valið þessa dagsetningu, nítjánda júní, sérstaklega vegna þess að í gær voru 110 ár frá því að íslenskar konur og eignalausir menn fengu kosningarétt og jafnframt 110 ár frá því að við fengum þann fána sem við eigum í dag. Því sé dagurin heilagur dagur bæði kvenna og þjóðlegra hefða.

Önnur athöfn verður svo haldin í Gimli á meðan Íslendingahátíðin fer fram helgina 1. til 4. ágúst næstkomandi. Þá fylgir hluti hópsins búningnum og tekur þátt í hátíðarhöldunum. Það vill svo skemmtilega til að Gunnvör Daníelsdóttir-Asmundsson er fjallkonan í ár en hún er móðir Sigrunar Asmundsson forseta hátíðarinnar.