Utanbæjarmaður eða útlendingur… stjórnaðu þér Arnrún María Magnúsdóttir skrifar 20. júlí 2024 19:31 Það að alast upp í litlu samfélagi út á landi í þar sem viðkvæðið var ef eitthvað neikvætt gerðist í bænum þá heyrðist í heimafólki „þetta var utan bæjar maður“ þar sem skuldinni var skellt á þá sem voru ekki heimamenn. Það má svo sem liggja milli hluta hver braut lög eða gerði eitthvað af sér þessi grein fjallar ekki um það. Í dag hvar sem er á landinu heyrist oftar en ekki „þetta var pottþétt, útlendingur“ eða til að gera það enn meira krassandi er „þetta var flóttamaður“ Ég velti því fyrir mér hvort við utanbæjar fólkið sem segja má að innst inni eru allir Íslendingar sé sagan okkar rakin, erum við tilbúin með stóra dóm og líta ekki í eigin barm, heldur skella skaðanum á þann sem tengist ekki bænum eða samfélaginu. Samfélagsleg menning getur verið trú, reynsla og aðstæður í lífinu og lifnaðarháttum, hægt er að sjá hér á landi, í litlum samfélögum, þar sem allir þekkja alla eða telja sig gera það. Í samfélaginu myndast oft svo kölluð „þöggun“ þar sem enginn tekur af skarið og segir frá þó svo flestir viti að jafnvel börn eru í lífshættu sökum neyslu eða ofbeldis eða annarra aðstæðna. Trúarbrögð geta haft áhrif, ótti og hótanir sem geta spilað inn í að ekki er sagt frá. Samfélag getur verið lítið þorp, ákveðin gata, blokk eða hverfi, þar sem fólk hefur búið lengi í nágrenni hvors annars. Þetta getur átt við svo kölluð krummaskuð út á landi eða blokk í Breiðholtinu og allt þar á milli, þess vegna í næstu götu við þig eða innan fjölskyldunnar þinnar. Hvað er ég að fara með þessum skrifum. Ég er að lýsa hugsunum mínum og hvetja þig lesandi góður til að spá í þína fordóma og viðmót. Þegar ég ferðast um landið okkar, heyri í fólki og skoðanir þeirra um fréttir líðandi stundar, um samskipti og samgang fólks sem eru að verja sig frá því að taka ábyrgð á eigin lífi, heldur benda á þann sem þau telja að liggi best við höggi hverju sinni, utanbæjar- eða flóttamaðurinn, sem í enda dagsins gæti verið náskyldur viðkomandi. Svo er það þessi dásamlega manneskja sem setur flottar myndir og skrifar fallega pósta á samfélagsmiðla að það er ekkert athugavert við hennar gjörðir, eða hvað?Ég átti eitt sinn tengdaföður, þegar stelpurnar í bænum sem þekktu til hans sögðu að ég væri sko svo heppinn með hann, því hann væri æðislegur og frábær. 7 árum síðar var hann dæmdur fyrir kynferðisofbeldi gegn dóttur sinni, svo frábær og æðislegur var hann! Gæti verið að systir, bróðir, mamma, pabbi, amma eða afi einhvers sem við þekkjum mjög vel og vitum að er hið besta fólk séu gerendur í ljótum afbrotum og hafi átt upptökin af þeim skaða sem hlaust. Erum við með hestaskjól fyrir augum og ennþá að berjast við það að kenna einhverjum öðrum um. Hvernig væri ef við tækum okkur saman hvert og eitt okkar og stjórnuðum okkur, það geta allir misstigið sig og farið yfir mörk annarra. Sem er lærdómur og mikilvægt að gerendur fái strax viðeigandi aðstoð sem og brotaþolar. Sumt fólk er hreinlega illa innrætt og eru það veikir einstaklingar að geta ekki stjórnað sér sjálfir, þá þarf að aðstoð, ekki níða það meira niður, þetta er stórt verkefni sem allur heimurinn þarf að vinna að breytingum til batnaðar. Undanfarin ár hef ég verið svo heppinn að hitta börn í leikskólum, þar hef ég kynnt fyrir þeim Lausnahringinn sem kennir okkur öllum að setja og virða mörk í samskiptum. Börnin kalla eftir því að allir geti átt samskipti sem skaða ekki sig né aðra, reglurnar í Lausnahringnum eru sjö og ganga út á það að: stjórna okkur, líkama og orðum, geta sagt stopp, fyrirgefðu, skiptast á, knúsa, vera með og hjálpast að. Það er mikilvægt að geta lært og æft sig: að bera ábyrgð á eigin líkama - ábyrgð á eigin gjörðum - biðja aðra um sjálfstjórn - segja frá tilfinningu í samskiptum - sjálfstjórn í umgengni alls staðar - við náttúru og umhverfi. Það eru skilaboðin mín í íslenska samfélagið sem nú telur stóran hluta af fólki með erlendan uppruna. Við getum hugsað okkur að reglur í samskiptum séu jafn mikilvægar og reglur í umferðinni, ef allir æfa sig og fara eftir þeim er minna um árekstra og alvarleg slys. Lærum samskipti, að setja og virða mörk, eflum sjálfstraust barna. Höfundur er kennari, á og rekur Samtalið fræðsla ekki hræðsla, heimili forvarna og fræðslu fyrir börn, foreldra og fagfólk www.samtalid.is Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir Skoðun Skoðun Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Skoðun Þétting á 27. brautinni Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? III: Tækifæri fyrir löggjafann Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Þingmaður til sölu – bátur fylgir með Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir skrifar Skoðun Umburðarlyndi og kærleikur Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Kolbrún og Kafka Pétur Orri Pétursson skrifar Skoðun Brottvísanir sem öllum var sama um Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Skoðun Mamma er gulur góð einkunn? Díana Dögg Víglundsdóttir skrifar Skoðun Gervigreind í vinnunni: Frá hamri til heilabús Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Engu slaufað Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? II. Viðurkenning og höfnun Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Krabbameinsfélagið í stafni í aðdraganda storms Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Lénsherratímabilið er hafið Einar G Harðarson skrifar Sjá meira
Það að alast upp í litlu samfélagi út á landi í þar sem viðkvæðið var ef eitthvað neikvætt gerðist í bænum þá heyrðist í heimafólki „þetta var utan bæjar maður“ þar sem skuldinni var skellt á þá sem voru ekki heimamenn. Það má svo sem liggja milli hluta hver braut lög eða gerði eitthvað af sér þessi grein fjallar ekki um það. Í dag hvar sem er á landinu heyrist oftar en ekki „þetta var pottþétt, útlendingur“ eða til að gera það enn meira krassandi er „þetta var flóttamaður“ Ég velti því fyrir mér hvort við utanbæjar fólkið sem segja má að innst inni eru allir Íslendingar sé sagan okkar rakin, erum við tilbúin með stóra dóm og líta ekki í eigin barm, heldur skella skaðanum á þann sem tengist ekki bænum eða samfélaginu. Samfélagsleg menning getur verið trú, reynsla og aðstæður í lífinu og lifnaðarháttum, hægt er að sjá hér á landi, í litlum samfélögum, þar sem allir þekkja alla eða telja sig gera það. Í samfélaginu myndast oft svo kölluð „þöggun“ þar sem enginn tekur af skarið og segir frá þó svo flestir viti að jafnvel börn eru í lífshættu sökum neyslu eða ofbeldis eða annarra aðstæðna. Trúarbrögð geta haft áhrif, ótti og hótanir sem geta spilað inn í að ekki er sagt frá. Samfélag getur verið lítið þorp, ákveðin gata, blokk eða hverfi, þar sem fólk hefur búið lengi í nágrenni hvors annars. Þetta getur átt við svo kölluð krummaskuð út á landi eða blokk í Breiðholtinu og allt þar á milli, þess vegna í næstu götu við þig eða innan fjölskyldunnar þinnar. Hvað er ég að fara með þessum skrifum. Ég er að lýsa hugsunum mínum og hvetja þig lesandi góður til að spá í þína fordóma og viðmót. Þegar ég ferðast um landið okkar, heyri í fólki og skoðanir þeirra um fréttir líðandi stundar, um samskipti og samgang fólks sem eru að verja sig frá því að taka ábyrgð á eigin lífi, heldur benda á þann sem þau telja að liggi best við höggi hverju sinni, utanbæjar- eða flóttamaðurinn, sem í enda dagsins gæti verið náskyldur viðkomandi. Svo er það þessi dásamlega manneskja sem setur flottar myndir og skrifar fallega pósta á samfélagsmiðla að það er ekkert athugavert við hennar gjörðir, eða hvað?Ég átti eitt sinn tengdaföður, þegar stelpurnar í bænum sem þekktu til hans sögðu að ég væri sko svo heppinn með hann, því hann væri æðislegur og frábær. 7 árum síðar var hann dæmdur fyrir kynferðisofbeldi gegn dóttur sinni, svo frábær og æðislegur var hann! Gæti verið að systir, bróðir, mamma, pabbi, amma eða afi einhvers sem við þekkjum mjög vel og vitum að er hið besta fólk séu gerendur í ljótum afbrotum og hafi átt upptökin af þeim skaða sem hlaust. Erum við með hestaskjól fyrir augum og ennþá að berjast við það að kenna einhverjum öðrum um. Hvernig væri ef við tækum okkur saman hvert og eitt okkar og stjórnuðum okkur, það geta allir misstigið sig og farið yfir mörk annarra. Sem er lærdómur og mikilvægt að gerendur fái strax viðeigandi aðstoð sem og brotaþolar. Sumt fólk er hreinlega illa innrætt og eru það veikir einstaklingar að geta ekki stjórnað sér sjálfir, þá þarf að aðstoð, ekki níða það meira niður, þetta er stórt verkefni sem allur heimurinn þarf að vinna að breytingum til batnaðar. Undanfarin ár hef ég verið svo heppinn að hitta börn í leikskólum, þar hef ég kynnt fyrir þeim Lausnahringinn sem kennir okkur öllum að setja og virða mörk í samskiptum. Börnin kalla eftir því að allir geti átt samskipti sem skaða ekki sig né aðra, reglurnar í Lausnahringnum eru sjö og ganga út á það að: stjórna okkur, líkama og orðum, geta sagt stopp, fyrirgefðu, skiptast á, knúsa, vera með og hjálpast að. Það er mikilvægt að geta lært og æft sig: að bera ábyrgð á eigin líkama - ábyrgð á eigin gjörðum - biðja aðra um sjálfstjórn - segja frá tilfinningu í samskiptum - sjálfstjórn í umgengni alls staðar - við náttúru og umhverfi. Það eru skilaboðin mín í íslenska samfélagið sem nú telur stóran hluta af fólki með erlendan uppruna. Við getum hugsað okkur að reglur í samskiptum séu jafn mikilvægar og reglur í umferðinni, ef allir æfa sig og fara eftir þeim er minna um árekstra og alvarleg slys. Lærum samskipti, að setja og virða mörk, eflum sjálfstraust barna. Höfundur er kennari, á og rekur Samtalið fræðsla ekki hræðsla, heimili forvarna og fræðslu fyrir börn, foreldra og fagfólk www.samtalid.is
Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson Skoðun
Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson Skoðun
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson skrifar
Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson Skoðun
Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson Skoðun