Orð biskups um siðrof vekja undrun og furðu Tryggvi Páll Tryggvason skrifar 29. október 2019 13:30 Agnes M. Sigurðardóttir, biskup Íslands. Vísir/Vilhelm Orð Agnesar M. Sigurðardóttur, biskup Íslands, um að minnkandi traust til Þjóðkirkjunnar megi rekja til siðrofs í samfélaginu sem orðið hafi eftir að kristinfræði var ekki lengur kennd sem sérstakt fag í grunnskólum landsins, hafa vakið bæði undrun og furðu á meðal landsmanna.Niðurstöður þjóðarpúls Gallups leiða í ljós að þeim Íslendingum sem treysta Þjóðkirkjunni hafi fækkað um helming en þriðjungur þjóðarinnar ber mikið traust til kirkjunnar, að því er fram kemur á vef Gallups. Er þróunin niður á við frá aldamótum.Leitað var skýringa á þessum niðurstöðum hjá Biskupi Íslands sem í samtali við RÚV taldi hugarfarslegar og tæknilegar ástæður vera fyrir því að traustið færi þverrandi. Þá var hún spurð að því hvaða áhrif hún teldi það hafa haft að hætt var að kenna kristinfræði sem sérstakt fag í grunnskólum.„Það hefur orðið siðrof held ég. Fólk áttar sig ekki á því hvaðan hlutirnir koma sem við viljum gjarnan lifa eftir og starfa eftir. Það náttúrulega segir sig sjálft að ef að börnin læra ekki heima hjá sér til dæmis biblíusögurnar eða í skólanum á verður framtíðin þannig að þau vita ekki að þetta er til. Ef maður veit ekki að eitthvað er til þá skiptir það mann engu máli, fyrr en kannski allt í einu að eitthvað kemur uppá,“ sagði Agnes.Rétt er að halda því til haga að þó að kristinfræði sé ekki lengur kennd í grunnskólum er trúarbragðafræði kennd. Samkvæmt aðalnámskrá grunnskóla er trúarbragðafræði „ætlað að auka skilning á ríkjandi trúarbrögðum og ólíkum trúarhefðum með umburðarlyndi og víðsýni að leiðarljósi.“ Eiga nemendur til dæmis að geta komið auga á dæmi um áhrif Biblíunnar á samfélagið, svo dæmi séu tekin.En hvað er siðrof? Á Vísindavefnum kemur fram að hugtakið sé þekktast úr ritum franska félagsfræðingsins Émiles Durkheims. Orðið siðrof sé notað til þýðingar á franska orðinu „anomie“ sem þýðir lögleysa eða siðleysi. „Oftast er talað er um siðrof þegar siðferðileg viðmið og almennt viðurkennd gildi í samfélagi víkja fyrir siðleysi og upplausn eða sem getuleysi til þess að uppfylla siðferðisstaðla samfélagsins,“ segir á Vísindavefnum. Telur að frekar megi rekja siðrofið til afnáms lykkjuskriftarkennslu Segja má að siðrof sé orð dagsins og hafa fjörugar umræður um ummæli Agnesar farið fram á samfélagsmiðlum í dag. Sgnfræðingurinn Stefán Pálsson er einn af þeim sem hefur lagt orð í belg og segir hann að ekki ætti að slá tilgátu Agnesar út af borðinu, heldur taka hana alvarlega og kanna nánar. Samkvæmt orðum Agnesar sé siðrofið unga fólkinu að kenna, sem ekki fái lengur kennslu í kristinfræði. „Ég og Agnes lærðum kristinfræði í skóla og heyrum því til þess hluta þjóðarinnar sem erum betri manneskjur, en fólkið undir 35 ára aldrinum eru manneskjur af verri sortinni - eða sökudólgar siðrofsins eins og við skulum kalla þau. Reyndar rímar þetta ekki við reynslu mína af lífinu, en hver veit nema að nánari athugun leiði í ljós að flest þjóðfélagsmein séu í raun á ábyrgð þessa sinnulausa og sjálfhverfa fólks undir 35 ára?“ segir Stefán á Facebook og bætir reyndar við í athugasemd við eigin færslu að sjálfur gæli hann við þá kenningu að siðrofið hafi átt sér stað þegar hætt var að kenna lykkjuskrift í skólum og skipt hafi verið yfir í ítölsku skriftina.Stefán Pálsson, mögulega að skála fyrir siðrofinu.Fréttablaðið/GVAUgla Stefanía Kristjönudóttir Jónsdóttir er ein af þeim sem tjáir sig um málið og í ummælum við færslu Stefáns bendir hún á að sjálf sé hún ekki orðin þrítug en hafi þó fengið kristinfræðikennslu í grunnskóla, og yfirleitt fengið tíu í einkunn. „Er reglulega kennt um siðferðislega hnignun samfélagsins samt sem áður...“Bendir á að kristnifræðikennslulausa unga fólkið treysti biskup betur en aðrir Þá bendir Píratinn Halldór Auðar Svansson að innbyggð þversögn sé í orðum biskups, þar sem hún njóti mests trausts hjá fólki undir þrítugu. „Það er líka áhugavert í þessu samhengi að biskupinn sjálfur nýtur mests trausts hjá yngsta aldursflokknum, fólki undir 30, Það rímar frekar illa við kenninguna um siðrof samhliða breyttum kennsluháttum,“ skrifar Halldór á Facebook og bætir við að traust í garð kirkjunnar eigi sér miklu flóknari skýringar en að kristnifræðikennslu hafi verið breytt í trúarbragðakennslu. „Ég held að það sé bara gott almennt viðmið að sá sem traustsmælingin beinist að er sjaldnast með góðar skýringar sjálfur á því þegar traustið er af skornum skammti,“ skrifar Halldór. Þá vekja þingmaðurinn Andrés Ingi Jónsson og Eva Hauksdóttir athygli á því að útskýring Agnesar sé líklega ekki til þess fallin að auka vinsældir kirkjunnar. „Nú er ég ekki skoðanakannanafræðingur, en er ekki líklegt að það minnki traustið enn frekar að kalla þjóðina siðlausa fyrir að svara vitlaust í könnuninni?“ skrifar Andrés á Twitter. Eva segir útskýringuna vera „holdtekju langsóttra skýringa á óvinsældum.“ „Um þriðjungur Íslendinga ber traust til Þjóðkirkjunnar og enn færri treysta biskupnum. Orsökin er ekki frammistaða biskups í embætti heldur „siðrof" í kjölfar fráhvarfs frá trúarlegri innrætingu í leik- og grunnskólum (sem þó gengur ekki mjög langt). Þetta er sennilega það vandræðalegasta sem frú Agnes hefur látið út úr sér opinberlega hingað til og er þó af nógu að taka,“ skrifar Eva.Nú er ég ekki skoðanakannanafræðingur, en er ekki líklegt að það minnki traustið enn frekar að kalla þjóðina siðlausa fyrir að svara vitlaust í könnuninni? — Andrés Ingi (@andresingi) October 29, 2019 Samfélagsmiðlar Skóla - og menntamál Trúmál Þjóðkirkjan Mest lesið Kærður fyrir að vanvirða íslenska fánann Innlent Veðrið setti strik í reikninginn en Lóa öðlast framhaldslíf Innlent Fimmtán sæmdir fálkaorðunni Innlent Læknir játar að hafa gefið Perry ketamín Erlent „Erum að horfa á eitthvað betra en vopnahlé“ Erlent Drápu tugi sem biðu þess að fá mat Erlent Trump segir fólki að yfirgefa Tehran hið snarasta Erlent Ræða Höllu: Facebookfrí, staða drengja og hatrömm heift Innlent Hæ, hó og jibbíjeijað um allt land: Svona er dagskráin 17. júní Innlent Hefur leit að nýjum saksóknara Innlent Fleiri fréttir Skjálfti fannst í Hveragerði Fimmtán sæmdir fálkaorðunni Veðrið setti strik í reikninginn en Lóa öðlast framhaldslíf Einn af hverjum fjórum er erlendur ríkisborgari í atvinnulífinu Hefur leit að nýjum saksóknara Ræða Höllu: Facebookfrí, staða drengja og hatrömm heift Ráðherra um afsögn Helga Magnúsar og hátíðahöld um land allt Katrín Halldóra er fjallkonan í ár Kærður fyrir að vanvirða íslenska fánann Flugfélög með áratuga sögu horfin af markaði Ótækt að íþróttafélögin selji áfengi án leyfis Meðal stærstu skjálfta í Ljósufjallakerfi Guðmundur í Brim hættir hjá SFS Hótelharmleikur, áfengisleyfi í ólagi og hittaramessa Þyrlan á flugi yfir Kópavogi Helgi hafnar flutningi og lætur af embætti „Það er komin aðeins skýrari mynd“ Starfsfólk á kvikmyndasetti Nolan gistir í grunnskóla Þorbjörg Sigríður biður Ingibjörgu Isaksen afsökunar Engar framfarir þrátt fyrir brýningu Loftslagsráðs Íbúar í Kópavogi með öryggismyndavélar hafi samband við lögreglu Kanadískt svifryk hrellir borgarbúa Segir ásakanir SFS um blekkingu og afvegaleiðingu alvarlegar Stofna vinnuhóp til að sporna gegn ofbeldi í garð verslunarmanna Tryggir þjónustu við konur með endómetríósu Teikn á lofti þegar kemur að áfengisneyslu unglinga Hæ, hó og jibbíjeijað um allt land: Svona er dagskráin 17. júní Lágmarks lokanir í kringum Austurvöll á 17. júní Ísland, þvert á flokka kærir þrjú fyrir hatursorðræðu Þref á þingi og ráðherra vill bregðast við hækkandi raforkuverði Sjá meira
Orð Agnesar M. Sigurðardóttur, biskup Íslands, um að minnkandi traust til Þjóðkirkjunnar megi rekja til siðrofs í samfélaginu sem orðið hafi eftir að kristinfræði var ekki lengur kennd sem sérstakt fag í grunnskólum landsins, hafa vakið bæði undrun og furðu á meðal landsmanna.Niðurstöður þjóðarpúls Gallups leiða í ljós að þeim Íslendingum sem treysta Þjóðkirkjunni hafi fækkað um helming en þriðjungur þjóðarinnar ber mikið traust til kirkjunnar, að því er fram kemur á vef Gallups. Er þróunin niður á við frá aldamótum.Leitað var skýringa á þessum niðurstöðum hjá Biskupi Íslands sem í samtali við RÚV taldi hugarfarslegar og tæknilegar ástæður vera fyrir því að traustið færi þverrandi. Þá var hún spurð að því hvaða áhrif hún teldi það hafa haft að hætt var að kenna kristinfræði sem sérstakt fag í grunnskólum.„Það hefur orðið siðrof held ég. Fólk áttar sig ekki á því hvaðan hlutirnir koma sem við viljum gjarnan lifa eftir og starfa eftir. Það náttúrulega segir sig sjálft að ef að börnin læra ekki heima hjá sér til dæmis biblíusögurnar eða í skólanum á verður framtíðin þannig að þau vita ekki að þetta er til. Ef maður veit ekki að eitthvað er til þá skiptir það mann engu máli, fyrr en kannski allt í einu að eitthvað kemur uppá,“ sagði Agnes.Rétt er að halda því til haga að þó að kristinfræði sé ekki lengur kennd í grunnskólum er trúarbragðafræði kennd. Samkvæmt aðalnámskrá grunnskóla er trúarbragðafræði „ætlað að auka skilning á ríkjandi trúarbrögðum og ólíkum trúarhefðum með umburðarlyndi og víðsýni að leiðarljósi.“ Eiga nemendur til dæmis að geta komið auga á dæmi um áhrif Biblíunnar á samfélagið, svo dæmi séu tekin.En hvað er siðrof? Á Vísindavefnum kemur fram að hugtakið sé þekktast úr ritum franska félagsfræðingsins Émiles Durkheims. Orðið siðrof sé notað til þýðingar á franska orðinu „anomie“ sem þýðir lögleysa eða siðleysi. „Oftast er talað er um siðrof þegar siðferðileg viðmið og almennt viðurkennd gildi í samfélagi víkja fyrir siðleysi og upplausn eða sem getuleysi til þess að uppfylla siðferðisstaðla samfélagsins,“ segir á Vísindavefnum. Telur að frekar megi rekja siðrofið til afnáms lykkjuskriftarkennslu Segja má að siðrof sé orð dagsins og hafa fjörugar umræður um ummæli Agnesar farið fram á samfélagsmiðlum í dag. Sgnfræðingurinn Stefán Pálsson er einn af þeim sem hefur lagt orð í belg og segir hann að ekki ætti að slá tilgátu Agnesar út af borðinu, heldur taka hana alvarlega og kanna nánar. Samkvæmt orðum Agnesar sé siðrofið unga fólkinu að kenna, sem ekki fái lengur kennslu í kristinfræði. „Ég og Agnes lærðum kristinfræði í skóla og heyrum því til þess hluta þjóðarinnar sem erum betri manneskjur, en fólkið undir 35 ára aldrinum eru manneskjur af verri sortinni - eða sökudólgar siðrofsins eins og við skulum kalla þau. Reyndar rímar þetta ekki við reynslu mína af lífinu, en hver veit nema að nánari athugun leiði í ljós að flest þjóðfélagsmein séu í raun á ábyrgð þessa sinnulausa og sjálfhverfa fólks undir 35 ára?“ segir Stefán á Facebook og bætir reyndar við í athugasemd við eigin færslu að sjálfur gæli hann við þá kenningu að siðrofið hafi átt sér stað þegar hætt var að kenna lykkjuskrift í skólum og skipt hafi verið yfir í ítölsku skriftina.Stefán Pálsson, mögulega að skála fyrir siðrofinu.Fréttablaðið/GVAUgla Stefanía Kristjönudóttir Jónsdóttir er ein af þeim sem tjáir sig um málið og í ummælum við færslu Stefáns bendir hún á að sjálf sé hún ekki orðin þrítug en hafi þó fengið kristinfræðikennslu í grunnskóla, og yfirleitt fengið tíu í einkunn. „Er reglulega kennt um siðferðislega hnignun samfélagsins samt sem áður...“Bendir á að kristnifræðikennslulausa unga fólkið treysti biskup betur en aðrir Þá bendir Píratinn Halldór Auðar Svansson að innbyggð þversögn sé í orðum biskups, þar sem hún njóti mests trausts hjá fólki undir þrítugu. „Það er líka áhugavert í þessu samhengi að biskupinn sjálfur nýtur mests trausts hjá yngsta aldursflokknum, fólki undir 30, Það rímar frekar illa við kenninguna um siðrof samhliða breyttum kennsluháttum,“ skrifar Halldór á Facebook og bætir við að traust í garð kirkjunnar eigi sér miklu flóknari skýringar en að kristnifræðikennslu hafi verið breytt í trúarbragðakennslu. „Ég held að það sé bara gott almennt viðmið að sá sem traustsmælingin beinist að er sjaldnast með góðar skýringar sjálfur á því þegar traustið er af skornum skammti,“ skrifar Halldór. Þá vekja þingmaðurinn Andrés Ingi Jónsson og Eva Hauksdóttir athygli á því að útskýring Agnesar sé líklega ekki til þess fallin að auka vinsældir kirkjunnar. „Nú er ég ekki skoðanakannanafræðingur, en er ekki líklegt að það minnki traustið enn frekar að kalla þjóðina siðlausa fyrir að svara vitlaust í könnuninni?“ skrifar Andrés á Twitter. Eva segir útskýringuna vera „holdtekju langsóttra skýringa á óvinsældum.“ „Um þriðjungur Íslendinga ber traust til Þjóðkirkjunnar og enn færri treysta biskupnum. Orsökin er ekki frammistaða biskups í embætti heldur „siðrof" í kjölfar fráhvarfs frá trúarlegri innrætingu í leik- og grunnskólum (sem þó gengur ekki mjög langt). Þetta er sennilega það vandræðalegasta sem frú Agnes hefur látið út úr sér opinberlega hingað til og er þó af nógu að taka,“ skrifar Eva.Nú er ég ekki skoðanakannanafræðingur, en er ekki líklegt að það minnki traustið enn frekar að kalla þjóðina siðlausa fyrir að svara vitlaust í könnuninni? — Andrés Ingi (@andresingi) October 29, 2019
Samfélagsmiðlar Skóla - og menntamál Trúmál Þjóðkirkjan Mest lesið Kærður fyrir að vanvirða íslenska fánann Innlent Veðrið setti strik í reikninginn en Lóa öðlast framhaldslíf Innlent Fimmtán sæmdir fálkaorðunni Innlent Læknir játar að hafa gefið Perry ketamín Erlent „Erum að horfa á eitthvað betra en vopnahlé“ Erlent Drápu tugi sem biðu þess að fá mat Erlent Trump segir fólki að yfirgefa Tehran hið snarasta Erlent Ræða Höllu: Facebookfrí, staða drengja og hatrömm heift Innlent Hæ, hó og jibbíjeijað um allt land: Svona er dagskráin 17. júní Innlent Hefur leit að nýjum saksóknara Innlent Fleiri fréttir Skjálfti fannst í Hveragerði Fimmtán sæmdir fálkaorðunni Veðrið setti strik í reikninginn en Lóa öðlast framhaldslíf Einn af hverjum fjórum er erlendur ríkisborgari í atvinnulífinu Hefur leit að nýjum saksóknara Ræða Höllu: Facebookfrí, staða drengja og hatrömm heift Ráðherra um afsögn Helga Magnúsar og hátíðahöld um land allt Katrín Halldóra er fjallkonan í ár Kærður fyrir að vanvirða íslenska fánann Flugfélög með áratuga sögu horfin af markaði Ótækt að íþróttafélögin selji áfengi án leyfis Meðal stærstu skjálfta í Ljósufjallakerfi Guðmundur í Brim hættir hjá SFS Hótelharmleikur, áfengisleyfi í ólagi og hittaramessa Þyrlan á flugi yfir Kópavogi Helgi hafnar flutningi og lætur af embætti „Það er komin aðeins skýrari mynd“ Starfsfólk á kvikmyndasetti Nolan gistir í grunnskóla Þorbjörg Sigríður biður Ingibjörgu Isaksen afsökunar Engar framfarir þrátt fyrir brýningu Loftslagsráðs Íbúar í Kópavogi með öryggismyndavélar hafi samband við lögreglu Kanadískt svifryk hrellir borgarbúa Segir ásakanir SFS um blekkingu og afvegaleiðingu alvarlegar Stofna vinnuhóp til að sporna gegn ofbeldi í garð verslunarmanna Tryggir þjónustu við konur með endómetríósu Teikn á lofti þegar kemur að áfengisneyslu unglinga Hæ, hó og jibbíjeijað um allt land: Svona er dagskráin 17. júní Lágmarks lokanir í kringum Austurvöll á 17. júní Ísland, þvert á flokka kærir þrjú fyrir hatursorðræðu Þref á þingi og ráðherra vill bregðast við hækkandi raforkuverði Sjá meira