Lágmörkum áhættu og segjum NEI Átta hagfræðingar skrifar 6. apríl 2011 08:00 Alþingi Íslendinga samþykkti nýverið lög til heimildar á staðfestingu nýjustu Icesave-samninganna en forseti lýðveldisins synjaði þeim staðfestingar. Gengur þjóðin því til atkvæðagreiðslu um lögin nk. laugardag, þann 9. apríl. Við undirritaðir viljum hér gera stutta grein fyrir því hvers vegna við teljum farsælast fyrir þjóðina að hafna samningunum. Áhættusamir samningarFullyrðingar um að kostnaður ríkissjóðs vegna samninganna sé aðeins nokkrir tugir milljarða eru reistar á forsendum um mjög hagstæða þróun ákveðinna lykilstærða. Þetta kostnaðarmat hvílir á hagstæðri þróun gengis og eignasafns þrotabúsins. Það er hins vegar ljóst að lítið þarf út af að bregða til að upphæð þessarar skuldbindingar margfaldist og þar með byrði íslensku þjóðarinnar, jafnvel til áratuga. Slíkt er undirstrikað með því að hægt er að framlengja samningana til næstu 35 ára. GjaldeyrisáhættaSeðlabanki Íslands metur það svo að falli gengi krónunnar um 25% á tímabilinu til 2016 þrefaldast skuldbinding þjóðarinnar vegna Icesave. Séð í sögulegu samhengi er sú lækkun alls ekki ótrúleg. Þar má einnig taka mið af núverandi aflandsgengi krónunnar sem er 40-60% lægra en opinbert gengi innanlands er í skjóli gjaldeyrishafta. GjaldeyrishöftHætt er við að samþykkt samninganna muni framlengja gjaldeyrishöftin til margra ára, eins og reyndar ríkisstjórnin og Seðlabanki hafa einmitt boðað nýverið. Þessi höft eru til mikils skaða fyrir íslenskt efnahagslíf og koma í veg fyrir að hagkerfið vaxi af krafti. Þá eru þau ekki fullkomin trygging fyrir því að gengi krónunnar falli ekki, enda ræðst gengið af þróun efnahagsmála en ekki óskhyggju einstakra stofnana um verð hennar. JafnvægisraungengiÞví hefur verið haldið fram að jafnvægisraungengi muni leita til fyrra jafnvægis og því sé gjaldeyrisáhættan hverfandi. Jafnvægisraungengi síðustu 8-10 ár var óeðlilega hátt, m.a. vegna útlánabólu og innstreymis á erlendu fjármagni sem leiddi til styrkingar krónu óháð öllum grundvallar jafnvægislögmálum. Þróun gengis allra næstu árin ræður mestu um mögulegt tjón sem Icesave-samningarnir geta valdið íslenskum efnahag og raungengi getur verið fjarri langtíma meðaltali í fjölda ára í senn. Þá má benda á að raungengi krónu á móti bresku pundi í dag er ekki veikara heldur þvert á móti sterkara en það var fyrir 10 árum. Allar væntingar um að raungengi krónunnar styrkist verulega á næstu árum eru vægast sagt ótraustar. Aðgangur að lánsféÞá er fullyrt að samþykkt samninganna opni dyr að alþjóðlegum lánsfjármörkuðum. Vandséð er hvernig aukin skuldsetning með samþykkt Icesave-samninga á að laða að erlent lánsfé. Fjármagn leitar í arðsöm verkefni, við hagstætt og stöðugt rekstrarumhverfi. Íslensk fyrirtæki með gott rekstrarhæfi hafa aðgang að erlendri fjármögnun, eins og dæmin sanna. Það sem helst torveldar aðgang að erlendu lánsfjármagni nú er miklu frekar ástand á alþjóðlegum fjármálamörkuðum, haftastefnan hérlendis og óvissa efnahagsmála í hagkerfi í djúpri kreppu. Álit Moody's og lánshæfimatÞví hefur verið haldið fram að samþykkt samninganna bæti lánshæfimat Íslands. Gott langtíma lánshæfimat Íslands hvílir á traustum efnahag, hóflegri skuldsetningu og áhættu. Lánshæfimatsfyrirtækið Moody's hefur lýst því yfir að höfnun Icesave hafi neikvæð áhrif á lánshæfimat íslenska ríkisins. Úttektin er 2 blaðsíður að lengd og alls ekki fullnægjandi! Ekki er að sjá að fulltrúar fyrirtækisins hafi kynnt sér samninginn með tilhlýðilegum hætti enda er niðurstaðan illa rökstudd. Ekki er rúm til að hrekja alla gallana í röksemdafærslu Moody's en minnt er á að fyrirtækið mat íslensku bankana meðal traustustu skuldara heims rétt áður en þeir hrundu. Minni áhætta af dómstólaleiðSterk rök hafa verið færð fyrir því að Bretar og Hollendingar hafi ekkert mál að byggja á fyrir dómi. Samkvæmt því er líklegast að íslenska ríkið taki ekki á sig neinn kostnað verði samningum hafnað. Ef allt færi hins vegar á versta veg í samræmi við áminningarbréf ESA frá 26. maí 2010, þá felur það í sér minni fjárhagslega áhættu en samningurinn sjálfur, þróist gengi krónunnar örlítið á verri veg. Þar til viðbótar er komið í veg fyrir greiðslufalls-áhættu ríkissjóðs vegna skulda í erlendri mynt. Þess ber einnig að geta að Bretar og Hollendingar fá umtalsvert hærri greiðslur ef þjóðin segir nei en þeir hefðu fengið hefði tilskipun ESB verið látin gilda en ekki neyðarlögin. NiðurstaðaAð öllu samanlögðu er það mat okkar að efnahagsleg áhætta Icesave-samningsins sé of mikil og mun meiri en væri honum hafnað. Að segja nei er að okkar mati sú leið sem er bæði sanngjörn og sú sem lágmarkar efnahagslega áhættu Íslands. Við segjum því NEI við Icesave.Birgir Þór Runólfsson, dósent við HÍ og hagfræðingurJón Helgi Egilsson, verkfræðingur og hagfræðingurKári Sigurðsson, dósent við HR og hagfræðingurÓlafur Margeirsson, hagfræðingurRagnar Árnason, prófessor við HÍ og hagfræðingurSigurgeir Örn Jónsson, framkvæmdastjóri og hagfræðingurSveinn Valfells, eðlisfræðingur og hagfræðingur Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Icesave Ólafur Margeirsson Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar Skoðun Myglaða nestisboxið og gleymda sítrónan María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald skrifar Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Sjá meira
Alþingi Íslendinga samþykkti nýverið lög til heimildar á staðfestingu nýjustu Icesave-samninganna en forseti lýðveldisins synjaði þeim staðfestingar. Gengur þjóðin því til atkvæðagreiðslu um lögin nk. laugardag, þann 9. apríl. Við undirritaðir viljum hér gera stutta grein fyrir því hvers vegna við teljum farsælast fyrir þjóðina að hafna samningunum. Áhættusamir samningarFullyrðingar um að kostnaður ríkissjóðs vegna samninganna sé aðeins nokkrir tugir milljarða eru reistar á forsendum um mjög hagstæða þróun ákveðinna lykilstærða. Þetta kostnaðarmat hvílir á hagstæðri þróun gengis og eignasafns þrotabúsins. Það er hins vegar ljóst að lítið þarf út af að bregða til að upphæð þessarar skuldbindingar margfaldist og þar með byrði íslensku þjóðarinnar, jafnvel til áratuga. Slíkt er undirstrikað með því að hægt er að framlengja samningana til næstu 35 ára. GjaldeyrisáhættaSeðlabanki Íslands metur það svo að falli gengi krónunnar um 25% á tímabilinu til 2016 þrefaldast skuldbinding þjóðarinnar vegna Icesave. Séð í sögulegu samhengi er sú lækkun alls ekki ótrúleg. Þar má einnig taka mið af núverandi aflandsgengi krónunnar sem er 40-60% lægra en opinbert gengi innanlands er í skjóli gjaldeyrishafta. GjaldeyrishöftHætt er við að samþykkt samninganna muni framlengja gjaldeyrishöftin til margra ára, eins og reyndar ríkisstjórnin og Seðlabanki hafa einmitt boðað nýverið. Þessi höft eru til mikils skaða fyrir íslenskt efnahagslíf og koma í veg fyrir að hagkerfið vaxi af krafti. Þá eru þau ekki fullkomin trygging fyrir því að gengi krónunnar falli ekki, enda ræðst gengið af þróun efnahagsmála en ekki óskhyggju einstakra stofnana um verð hennar. JafnvægisraungengiÞví hefur verið haldið fram að jafnvægisraungengi muni leita til fyrra jafnvægis og því sé gjaldeyrisáhættan hverfandi. Jafnvægisraungengi síðustu 8-10 ár var óeðlilega hátt, m.a. vegna útlánabólu og innstreymis á erlendu fjármagni sem leiddi til styrkingar krónu óháð öllum grundvallar jafnvægislögmálum. Þróun gengis allra næstu árin ræður mestu um mögulegt tjón sem Icesave-samningarnir geta valdið íslenskum efnahag og raungengi getur verið fjarri langtíma meðaltali í fjölda ára í senn. Þá má benda á að raungengi krónu á móti bresku pundi í dag er ekki veikara heldur þvert á móti sterkara en það var fyrir 10 árum. Allar væntingar um að raungengi krónunnar styrkist verulega á næstu árum eru vægast sagt ótraustar. Aðgangur að lánsféÞá er fullyrt að samþykkt samninganna opni dyr að alþjóðlegum lánsfjármörkuðum. Vandséð er hvernig aukin skuldsetning með samþykkt Icesave-samninga á að laða að erlent lánsfé. Fjármagn leitar í arðsöm verkefni, við hagstætt og stöðugt rekstrarumhverfi. Íslensk fyrirtæki með gott rekstrarhæfi hafa aðgang að erlendri fjármögnun, eins og dæmin sanna. Það sem helst torveldar aðgang að erlendu lánsfjármagni nú er miklu frekar ástand á alþjóðlegum fjármálamörkuðum, haftastefnan hérlendis og óvissa efnahagsmála í hagkerfi í djúpri kreppu. Álit Moody's og lánshæfimatÞví hefur verið haldið fram að samþykkt samninganna bæti lánshæfimat Íslands. Gott langtíma lánshæfimat Íslands hvílir á traustum efnahag, hóflegri skuldsetningu og áhættu. Lánshæfimatsfyrirtækið Moody's hefur lýst því yfir að höfnun Icesave hafi neikvæð áhrif á lánshæfimat íslenska ríkisins. Úttektin er 2 blaðsíður að lengd og alls ekki fullnægjandi! Ekki er að sjá að fulltrúar fyrirtækisins hafi kynnt sér samninginn með tilhlýðilegum hætti enda er niðurstaðan illa rökstudd. Ekki er rúm til að hrekja alla gallana í röksemdafærslu Moody's en minnt er á að fyrirtækið mat íslensku bankana meðal traustustu skuldara heims rétt áður en þeir hrundu. Minni áhætta af dómstólaleiðSterk rök hafa verið færð fyrir því að Bretar og Hollendingar hafi ekkert mál að byggja á fyrir dómi. Samkvæmt því er líklegast að íslenska ríkið taki ekki á sig neinn kostnað verði samningum hafnað. Ef allt færi hins vegar á versta veg í samræmi við áminningarbréf ESA frá 26. maí 2010, þá felur það í sér minni fjárhagslega áhættu en samningurinn sjálfur, þróist gengi krónunnar örlítið á verri veg. Þar til viðbótar er komið í veg fyrir greiðslufalls-áhættu ríkissjóðs vegna skulda í erlendri mynt. Þess ber einnig að geta að Bretar og Hollendingar fá umtalsvert hærri greiðslur ef þjóðin segir nei en þeir hefðu fengið hefði tilskipun ESB verið látin gilda en ekki neyðarlögin. NiðurstaðaAð öllu samanlögðu er það mat okkar að efnahagsleg áhætta Icesave-samningsins sé of mikil og mun meiri en væri honum hafnað. Að segja nei er að okkar mati sú leið sem er bæði sanngjörn og sú sem lágmarkar efnahagslega áhættu Íslands. Við segjum því NEI við Icesave.Birgir Þór Runólfsson, dósent við HÍ og hagfræðingurJón Helgi Egilsson, verkfræðingur og hagfræðingurKári Sigurðsson, dósent við HR og hagfræðingurÓlafur Margeirsson, hagfræðingurRagnar Árnason, prófessor við HÍ og hagfræðingurSigurgeir Örn Jónsson, framkvæmdastjóri og hagfræðingurSveinn Valfells, eðlisfræðingur og hagfræðingur
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun